Enneagram in de verhalende traditie
Welkom bij de ESN, de Enneagram Stichting Nederland.
Op deze site vind je informatie over het enneagram, de doelstelling, de visie en de activiteiten van de ESN. Tevens tref je informatie aan over enneagram-professionals en hun activiteiten, zodat je een beeld krijgt van de ruime toepassingen van het enneagram en kan zien wat de mogelijkheden zijn in opleiding, ontmoeting en training.
De Enneagram Stichting Nederland in de verhalende traditie is er voor iedereen die geïnteresseerd is in het enneagram: beginners, amateurs en professionals.
Voor ontmoeting, verdieping en inspiratie organiseren wij ESN-dagen voor iedereen die het enneagram persoonlijk en/of professioneel toepast.
Waar wij voor staan
Wat is het enneagram, waarom zou je je er mee bezig houden ?
Kinderen kunnen vanaf de geboorte heel verschillend op hun omgeving reageren. Helaas krijgen ze bij hun geboorte geen gebruiksaanwijzing mee. Dat zou wel erg handig zijn. We snappen soms zelf niet waarom we doen wat we doen, en waarom we niet zijn zoals iemand anders. Laat staan dat andere mensen ons begrijpen! Of wij andere mensen.
Gelukkig bestaat die gebruiksaanwijzing wel. Dat is het enneagram.
Het enneagram beschrijft 9 persoonlijkheidstypen.
Je kunt het je voorstellen alsof ieder type een andere besturingssoftware vertegenwoordigt. Om goed met je eigen computer om te gaan en er uit te halen wat er in zit moet je deze software kennen en er mee kunnen werken.
Geen slaaf van je type
Betekent dat nu dat mensen eigenlijk geprogrammeerde robots zijn die maar op één manier kunnen reageren? Nee, een mens is meer dan zijn type. Wanneer je je eigen type kent is het mogelijk je automatische typereacties te onderbreken. Je kunt dan iets anders doen wat naar de ander toe effectiever is en voor jezelf bevredigender. Kennis van je eigen enneagramtype en dat van anderen vermeerdert je kwaliteit van leven, en de kwaliteit van je communicatie met anderen.
Maar mensen zijn toch uniek?
Waarom zijn er maar 9 typen? Is ieder mens dan niet uniek? Dat is zeker zo. Toch zijn mensen in te delen in verschillende categorieën. Ze hebben blond of zwart haar, blauwe of bruine ogen, ze zijn man of vrouw, ze zijn impulsief of meer bedachtzaam, religieus of ongelovig. En ze hebben één van de negen persoonlijkheidstypen. Het is goed daarbij in gedachten te houden dat het om besturingssoftware gaat. Duizenden computers kunnen allemaal dezelfde besturingssoftware hebben. Toch hebben geen twee computers een identieke inhoud als ze eenmaal gebruikt zijn. Dat geldt ook voor mensen met een enneagramtype. Van ieder type bestaan duizenden varianten. Bovendien is het type maar één aspect van de hele persoon. Het zegt niets over alles wat je geleerd hebt, zoals frans spreken of machinebreien, of je een ethisch hoogstaand iemand bent of een sjoemelaar, welke andere talenten je hebt zoals een wiskundeknobbel of twee rechterhanden, waar je plezier in hebt zoals zeilen, flamenco dansen of sigarenbandjes sparen, en nog heel veel meer. Het enneagramtype zegt uitsluitend iets over je innerlijke patroon, je besturingssoftware.
In het midden van de cirkel van het enneagrammodel staat een driehoek afgebeeld. Deze verwijst naar drie centra van intelligentie, het hoofdcentrum, het hartcentrum en het buikcentrum.
Deze centra beschrijven drie wijzen van aandacht, met betrekking tot het ‘onder controle houden’ van het dagelijks leven. De aanname is dat een van die centra zich dominant ontwikkelt in onze jonge kindertijd. Bijvoorbeeld, een bepaalde situatie voelt voor het kind zo naar, dat het als vanzelf iets gaat doen om zich weer goed te voelen. De ervaring dat iets werkt maakt dat het kind eenzelfde gedrag blijft herhalen. Een specifiek patroon, om gedragsmatig (buitenkant) iets te doen, wanneer je jezelf niet goed voelt (binnenkant) is geboren! Als volwassene kun je natuurlijk kiezen waar je aandacht heen gaat in een nare situatie… maar patronen kenmerken zich door automatisme. Geen bewuste vrije keuze, maar een strategie die als vanzelf wat naar is wil omzetten in weer een goed gevoel… controle?
Luister hier naar de mini podcast, het enneagram aan de keukentafel: Apple Podcast of Spotify
Hoofdcentrum
De hoofdtypen zijn met hun intuïtie vooral met het hoofd verbonden. Zij nemen waar via mentale indrukken. Zij stellen zich de vraag Hoe ziet deze situatie eruit? Het is de plaats van mentale activiteit, zoals denken, analyseren, visualiseren, fantaseren, conceptualiseren, denkbeelden met elkaar in verband brengen. Eerst denken dan doen. Dit alles om zijn angst onder controle te houden. Ontwikkeling van gevoelens is via het denken.
Lees meer over typen 5, 6 en 7.
Luister hier naar de mini podcast, het enneagram aan de keukentafel: Apple Podcast of Spotify
Hartcentrum
De harttypen stellen gevoelens centraal. Zij stellen zich de vraag Met wie ben ik? De typen 2, 3 en 4 doen hun intuïtieve indrukken vooral op via emotionele ervaringen. Hun automatisme is de aandacht te richten vanuit het hartcentrum. Hier is hun intuïtieve stijl op gebaseerd. Het hartcentrum verbindt het hoofd en buikcentrum. Het is de plaats van liefde, genegenheid en verbondenheid met anderen. Het beeld dat anderen van hen hebben is belangrijk. Hoe ziet de ander mij? Zij ontlenen hun waarde aan de erkenning van anderen en prestige in de ogen van anderen. De zetel van schaamte en verdriet.
Lees meer over typen 2, 3 en 4.
Luister hier naar de mini podcast, het enneagram aan de keukentafel: Apple Podcast of Spotify
Buikcentrum
De buiktypen, ofwel bewegingstypen, zijn fysiek georiënteerd. Zij ontvangen hun intuïtieve indrukken via het lichaam. Zij stellen zich de vraag Wat is mijn positie ten opzichte van mijn omgeving? Het is de bron van vitaliteit, energie en instinct. Handelen op basis van non-verbale signalen. Buiktypen hebben de neiging zich tegen anderen te keren. Hebben te kampen met een intrinsiek gevoel van tekortschieten en zich waardeloos voelen. Drijvende emotie is woede. Als ze gefixeerd zijn, vergeten ze zichzelf.
Lees meer over typen 8, 9 en 1.
Luister hier naar de mini podcast, het enneagram aan de keukentafel: Apple Podcast of Spotify
Er zijn meerdere stijlen waarin het enneagram aangeboden en onderwezen wordt. De ESN kiest ervoor om te werken met het de verhalende traditie.
Wat is de verhalende traditie?
De verhalende traditie gaat ervan uit dat mensen zelf expert zijn in hun eigen type-patroon. Alleen zij zelf kunnen van binnenuit vertellen hoe ze de dingen vanuit hun type-patroon ervaren. Hieruit vloeit ook voort dat het niet mogelijk is anderen respectvol te typeren zonder eerst hun verhaal gehoord te hebben.
In lijn van deze traditie hebben Helen Palmer en David Daniels de panel- en interviewmethodiek ontwikkeld. Aan de hand van vragen vertelt de persoon die wordt geïnterviewd in eigen taal over zijn/haar type-patroon, mét bijbehorende energie. ‘Hoe werkt dit voor jou?’
Anders dan een enneagram-boek of workshop creëren deze verhalen een levendige indruk van een type en geven tegelijkertijd het unieke karakter van de mens weer die dit type gebruikt. De verhalen zijn verdiepend voor zowel de verteller als de luisteraar.
Verhalen (in relatie met andere typen)
| Buiktypen | Hoofdtypen | Harttypen |
| Type 8 | Type 5 | Type 2 |
| Type 9 | Type 6 | Type 3 |
| Type 1 | Type 7 | Type 4 |