Verhaal van een Type 9 samen met een Type 1: Een echt-paar
Na 37 jaar samen, nog steeds een echt-paar. Paul en Bea leerden elkaar kennen toen hij uit de fabriek ontslagen werd. Woedend was hij daarover. Na zoveel jaren alles geven voor je werkgever. Alles leek tegen hem te zijn. Maar bij Bea vond hij geen vijandigheid. Zij bood hem rust, een luisterend oor, redelijkheid en harmonie. Zij vond iemand waarbij ze zich thuis kon voelen. Eindelijk een man die zich kon beheersen en haar echte aandacht gaf. Iemand die actief zocht naar eerlijkheid en de waarheid en vasthield totdat die boven water was. Samen zochten ze naar vertrouwde dingen in een rustige en veilige omgeving. Ze voelen zich zielsverwanten die samen leven en zich samen verder ontwikkelen. Onder andere door samen te dansen; dat voelt dynamisch, zonder dat we daarbij uit de band moeten springen.
Paul hielp Bea bewuster te worden van wat voor haar belangrijk is, beter op zichzelf te letten en meer aan haar eigen ontwikkeling te doen. Bea leerde hem de stem in zichzelf te ontdekken, op zijn intuïtie te vertrouwen, dingen los te laten en niet alleen naar zichzelf, maar ook naar zijn omgeving te kijken. “We kunnen heel gelukkig zijn als we naast elkaar zitten en een boek lezen, ieder in een eigen fauteuil, zonder elkaar direct aan te kijken. Maar als er werk aan de winkel is zijn we de beste combinatie!” Al die tijd hebben Paul en Bea ook weinig ruzie gehad. Ze kunnen goed praten, maar hebben weinig woorden nodig. Eerst voelen en dan pas praten. Maar dat betekent niet dat er geen pit in deze relatie zit. Bea ergert zich dood als hij er een uur over doet om zorgvuldig hun de Waard-tent op te zetten. Of hoe dwingend en intens hij kan zijn als iets in zijn ogen perse moet. Dan gaat hij veel te lang door en die wetenschap remt soms om aan iets nieuws te beginnen. Paul kan er niet goed tegen als Bea over zich heen laat lopen en dan wegvlucht van de spanning. “Dan is het of ik haar pijn voel en kan ik het niet loslaten om haar recht te laten doen. Zelfs als dat voor haar teveel wordt. Zij zorgt ook niet goed voor haarzelf; luistert onvoldoende naar haar lichaam.” Lichamelijkheid is tussen hen toch al een aandachtsgebied. Voor Paul is lichamelijkheid vanzelfsprekend en gewenst. Bea heeft nooit geleerd zo naar zichzelf te kijken, durft ook niet te verleiden en schrikt als hij op dat gebied initiatieven toont.
Maar al die jaren blijft Bea gefascineerd door zijn energie. “Hij doet alles intens. Praat niet alleen, maar doet ook!” Daarnaast zorgt hij goed voor zijn eigen fysiek, maar kan ook op mentaal niveau haarscherpe analyses maken en met intense boodschappen komen. “De perfecte man die ook zorgt voor mij, mijn auto wast, het eten klaar maakt en het voor mij gezellig maakt.” Paul blijft gefascineerd door Bea’s talent in het leggen van verbinding. Door haar manier van luisteren, de initiatieven die ze neemt en de rake adviezen die ze kan geven. “Maar wat vooral leuk is, is dat ze nog steeds een beetje een kind is gebleven. Zoals ze ’s avonds in bed gaat liggen, zo vind ik haar ‘s morgens terug.“ Wat is het geheim van hun langdurige relatie? Geef elkaar de ruimte, maar zoek wel naar gezamenlijke activiteiten anders kun je elkaar snel kwijtraken!
Verhaal van een Type 9 samen met een Type 2 : Zo dicht mogelijk langs elkaar heen leven
Ze zaten op dezelfde school. Bert was ouder en speelde in een bandje. Hij was eigenlijk al direct verliefd op haar. “Ze stond ergens voor; stak haar nek uit in de groep als ze ergens iets van vond.” Vrienden en vriendinnen wisten al dat Bert verliefd was, maar Odette had niets in de gaten. Tijdens een gezamenlijke werkweek was Bert de kampoudste. Bert was een populaire jongen. Hij kwam heel rustig en bedachtzaam over. Samen gingen ze op nachtpatrouille. Het verbaasde Odette dat hij haar leuk vond. Hij was zo anders dan zij was. Ze nodigde hem ook niet uit voor haar verjaardagsfeestje. Iets waarover Bert, nu na 52 jaar een relatie met haar te hebben, nog steeds boos over kan worden. Uiteindelijk was hij het die initiatief nam. Toen ze eenmaal samen gedanst hadden was het aan. En daarna ging het snel. Ze werden steeds closer. Odette raakte zwanger en dus werd er vanzelfsprekend getrouwd. “Bert is veel individueler dan ik.”, vertelt Odette. “Hij is voorzichtiger, toont weinig kritiek, maar is ook erg creatief en kan heel romantisch zijn. Hij stimuleerde me om mijn studie af te maken en bouwde zelfs een studiekamer voor me. Ik heb daar alleen bijna nooit gezeten. Ik wilde geen contact missen met de mensen om mij heen!” Ook vertelt ze over haar lievelingsnachthemd, toen dat versleten was en ze nergens meer een nieuwe konden vinden, Bert vervolgens zelf stof kocht en eenzelfde nachthemd voor haar maakte. Odette leerde van Bert minder snel met kritiek te komen; eerst tot 10 te tellen. “Door hem ben ik minder dwingend geworden; heb geleerd mijn energie beter te doseren.” Bert waardeert aan Odette vooral haar behulpzaamheid naar haar omgeving. “Maar ze biedt mij ook de ruimte die ik nodig heb. Ik ben lui en laat het mij aanleunen. En dat is voor haar OK. Samen voelen we ons sterk; strijden we tegen de wereld. Vinden we elkaar in elkaars kritiek op wat er om ons heen gebeurd. Samen vormen we één geheel. Zelfs de kinderen komen op de tweede plaats.” Odette leerde hem wel minder verlegen te zijn en zich socialer te gedragen. “Ook hoe belangrijk lichamelijk contact voor mij is. Zodra ik haar aanraak, ben ik weer verliefd. Dat lijkt iets hormonaals.” “Maar ik kan me ook ergeren. Ze wil dat we altijd maar praten. Dat verstoort mijn denkwereld teveel. Vaak komt ze dan met zoveel onbelangrijke teksten dat ik niet meer luister. Of ze vraagt me een boek te lezen dat zij bijzonder vindt. Dat doe ik dan maar hoewel het me niet altijd interesseert. Ze is ook altijd bezig voor te bereiden op wat er komen gaat en vergeet dan wat in het hier en nu belangrijk is. Ze is slordig, niet gegrond. Zo kan ze zomaar uitstappen uit de auto om iets te gaan doen en de deur open laten staan …. waarna al onze spullen gestolen werden.” Omgekeerd noemt Odette ook dingen waar ze bij Bert nooit aan zal wennen. “Als hij ergens mee zit, moet ik het er echt uittrekken. Hij heeft er moeite mee te benoemen wat hij voelt. Ook kan hij heel koppig zijn. Vooral als hij weer niet vooruit te branden is. Dan is hij uit verbinding; zegt ja, maar doet nee.” Wat vooral opvalt is hun advies: Zoek naar dingen om samen te doen, maar respecteer elkaars werelden. “Wij leven zo dicht mogelijk langs elkaar heen. Doen veel dingen samen; zijn nog steeds verliefd op elkaar, maar accepteren van elkaar dat ieder van ons een eigen wereld heeft. Ontwikkel samen interesses, maar laat de ander in diens waarde om daarmee om te gaan.”
Verhaal van een Type 9 samen met een Type 3 : Elkaar blij maken.
Het was voor allebei hun tweede relatie. Ze kwamen elkaar tegen in de kroeg. Beiden uitgenodigd door hun eigen vrienden. Het was gelijk raak: voor Bert de intensiteit van haar blik, voor Paula de rust waarmee hij overkwam. Ze voelden zich over en weer direct geaccepteerd. Ze raakten in gesprek totdat de kroegbaas het wel welletjes vond. Hun vrienden waren al eerder vertrokken. Voor hen hadden ze al een tijdje geen aandacht meer. Alleen nog voor elkaar. Het voelde vertrouwd. Ze voelde zich geaccepteerd door de ander. Konden echt zijn. Paula wilde die avond scoren: samen naar bed, maar zei daar niks over. Bert voelde ook wel iets dergelijks, maar wist nog niet precies wat hij voelde en of zij het wel zou willen. Het werd een warme nacht. Later zijn ze getrouwd. Zonder veel bombarie, tussen twee andere afspraken door. Ze kwamen ieder met hun eigen auto. Verder geen poespas, een administratieve handeling. Een pragmatische aanpak. Ze hechten veel waarde aan hun onafhankelijkheid. Aan kinderen werd dan ook niet gedacht. Werk en privé werden gescheiden gehouden zodat ieder met zijn eigen omgeving te doen had. Dat gaf beiden voldoende ruimte om te leven. Bert wilde dan ook liever niet mee naar feesten waar hij als pion op haar toneel zou moeten optreden. Inmiddels leven ze al een tijdje samen en kennen elkaar door en door. Volop vertrouwen in elkaars oordeel. Beiden blij met de ruimte die ze elkaar geven. “Bert geeft mij een veilig gevoel, zegt Paula . Ik hoef niet te presteren of te scoren in zijn bijzijn, maar kan stil staan en de veiligheid in mezelf opzoeken. Ik hoef niks hoog te houden. Dat scheelt veel energie. Bij hem voel ik mij vrouwelijk.” “Paula leert mij te gaan staan voor mezelf, zegt Bert. Door de ruimte en het vertrouwen dat ze me biedt kan ik naast haar een man zijn. Dat stimuleert mijn daadkracht en leer ik te doen in plaats van af te wachten.” Zo weten ze elkaar te stimuleren. En bedenken passende verassingen voor elkaar. Voor zijn verjaardag: een boottocht met op diverse aanlegplaatsen een korte tijd met enkele vrienden. En daarna weer door naar de volgende stop. Voor haar met hun trouwdag een groot feest met veel familie en vrienden, een toneelstuk, design-ringen en een emotioneel (en nu officieel) huwelijksaanzoek. Maar intimiteit blijft nog steeds een uitdaging. De één wil spelen maar de ander weet nog niet of dat nu wel nodig is. Daarvoor is echt contact nodig. De behoefte aan versmelting. En dan moet je je grenzen opgeven.
Verhaal van een Type 9 samen met een Type 5 : Blijven praten met elkaar.
Bea kwam uit een klein dorp. Zij was op zoek naar een rustige, onafhankelijke man. Iemand die zijn eigen weg zou gaan en haar mee zou kunnen nemen naar de grote stad. Zo iemand was Bas. Maar ook iemand met een passie voor kennis. Daar was ze jaloers op. Bas keek op tegen Bea. “Een prachtige vrouw die expliciet aanwezig was, maar zich niet van de wijs liet brengen door de mannen die op haar afkwamen. Ze was authentiek, had iets sereens, bijna statigs over zich.” Bas en Bea ontmoetten elkaar tijdens een vakantie in Spanje in de bus van het hotel. Die avond gingen ze samen naar de dancing en bleven de rest van de vakantie bij elkaar. Na 3 jaar trouwden ze. Inmiddels meer dan 30 jaar samen. Bea leerde van Bas de wijsheid in haarzelf te waarderen.” Vroeger paste ik me nogal aan aan wat Bas nodig had. Dan vergat ik mezelf. Nu weet ik dat wat ik wil en doe ook van waarde is. Ik doe er meer toe dan dat ik vroeger dacht!” Bas slikte vroeger zijn woede op het werk in en liet die thuis pas naar voren komen. Nu heeft Bea hem geleerd stabieler en evenwichtiger te zijn. “Ze geeft me ruimte, blijft loyaal ondanks mijn onrust. Daardoor wordt mijn leven minder zwaar.” Het enneagram heeft hen veel inzicht in elkaar gegeven. Nu leven ze samen in het hier en nu. Volgen samen cursussen, bezoeken lezingen, maar maken ook zelfstandig keuzes. Een irritatiepuntje voor Bea blijft dat Bas taken makkelijk voor zich uitschuift. Vooral als het om praktische dingen gaat is hij snel afgeleid en dan gebeurd er weinig concreets. Bas moet nog steeds wennen aan de veelheid van woorden die zij nodig heeft om haar gevoelens te uiten. Dan duurt het een hele tijd voordat ze met de essentie komt. Maar wat helpt is: blijven praten over wat de ander bezighoudt. Interesse tonen in elkaar is een must. Samen dansen en wandelen helpt ook. Naast mentaal is fysiek contact belangrijk. Pas dan voel je je één geheel. Maar zorg er ook voor dat ieder een eigen kamer heeft. Soms is het heerlijk om jezelf even te kunnen terugtrekken.
Verhaal van een Type 9 samen met een Type 6 : Samen zijn en grenzen stellen.
Vicky had eerder een relatie met een type 4 gehad. Dat was heel onveilig geweest. Ze was er te lang blijven hangen, zegt ze nu. Na haar scheiding vier jaar alleen geweest. Toen kwam ze op datingsite een oude kennis van haar tegen. Ze herkende hem aan de foto. Bert was de beste vriend van haar broer. Dat voelde een beetje vertrouwd. Hun eerste ontmoeting was bijzonder. Hij kwam te laat. Dat bracht spanning: ziet hij er toch van af of had hij een ongeluk gehad? Maar het gesprek was plezierig. Hij toonde zich zorgzaam. Heel anders dan haar vorige man. Bert en zij konden goed praten. Veel van hun ervaringen kwamen overeen. En… hij zag er goed uit. Bart kwam ook uit een scheiding waar soms sprake was van woede uitbarstingen en driftig gedrag. Daarna nog wat losse relaties, maar nu zocht hij naar rust en stabiliteit. “Alles wat ik eerder meegemaakt heb in relaties wil ik niet meer. Dat waren vooral scharreltjes gebaseerd op fascinatie.” Met Vicky voelde het direct goed. Zij bracht hem gezelligheid en hij haar opgewektheid. Ze voelden zich man en vrouw bij elkaar. Inmiddels zijn ze 5 jaar samen. Vicky leerde dat ze minder hoeft te tobben en meer in het hier en nu kan zijn dan te verdwalen in allerlei rampscenario’s. “Ik luister ook opener en oordeel minder over een ander. Ik doe ook minder mij best bij mensen die veel aandacht vragen. Daar voel ik me overigens ook wel eens schuldig over.” Bert leerde minder conflict vermijdend te zijn en minder bang te zijn om zelf contacten met anderen te leggen. “Doordat Vicky zo zachtaardig is en mij ruimte geeft trek ik me veel minder terug.” Ondanks deze ontwikkelingen steken echter toch soms oude gedragingen de kop op. “Vicky is zo voorzichtig met anderen dat ze vooraf al rekening houdt met wat die zullen gaan denken. Dan heeft ze dus voor een ander bedacht hoe die zich zal gaan voelen en anticipeert daarop. Dan is het voor mij moeilijk om daar wat van te zeggen.” Bert hoopt dat ze zich in de komende jaren nog onafhankelijker zal gaan opstellen van haar omgeving. Bert is in de ogen van Vicky vaak nog te weinig pro-actief in het onderhouden van relaties. “Hij heeft ook totaal geen schuldgevoel naar anderen, ook al heeft hij die een tijd niet gezien.” Daarnaast mag Bert in haar ogen wat duidelijker worden in zijn eigen standpunten. Hij is soms te gemakkelijk in het zich aanpassen aan anderen. Inmiddels kenmerkt hun relatie zich door ruimte, respect en veiligheid. “Als het goed gaat in een relatie heb je twee paar ogen die kunnen zien wat er gebeurt. Bespreek irritaties dan zo vroeg mogelijk, maar vergroot de onderlinge verschillen ook niet teveel.” Ook vinden ze het belangrijk dat partners niet teveel met elkaar moeten vervloeien. Dan stel je geen grenzen meer en kom je te weinig voor jezelf op. Waar het om gaat is dat je telkens als je weer thuiskomt kun zeggen: Fijn dat ik je weer zie en je een thuisgevoel krijgt!
Verhaal van een Type 9 samen met een Type 7: Bewegingsruimte.
Het was hun eerste serieuze relatie. Inmiddels zijn ze 24 jaar samen, zij het met ups and downs. Wat Lucy aantrok in Bert was dat hij zich zo onafhankelijk opstelde. “Hij liep niet achter me aan en zat me niet in de weg. Hij deed er geen moeite voor en dat vond ik interessant. Hij was authentiek, maar ook toegankelijk. Anderzijds kan hij ook gemakzuchtig zijn, zich terugtrekken en doorslaan in zijn idealistische denkbeelden.” Bert waardeerde in Lucy vooral haar gezelligheid en de interesse die zij in hem had. “Zij zoekt het conflict niet op, blijft altijd positief en laat zich niet beperken. Ze is enthousiast en spontaan, maar ik kan me ook ergeren aan het feit dat ze vaak geen zin heeft om ergens over te praten of dat er telkens wat nieuws moet zijn om haar te blijven boeien.” Hij wil graag optrekken met zijn vrienden en daar afspraken over maken. Zij wil liever geen standaard regels en houdt meer van spontane initiatieven. In de loop van hun relatie werden beiden zich steeds bewuster van de eigen aardigheden van de ander. “Het fascineert me hoe gemakkelijk Bert met iedereen aan de praat kan raken (met name met vrouwen) en dat hij dan overal alle onderwerpen wel iets te zeggen heeft. Hij heeft mij socialer gemaakt en geleerd om minder oordelend te zijn.” Terwijl hij zegt: “Ik waardeer het gemak waarmee Lucy problemen kan loslaten en overal wel iets positiefs uit haalt. Door haar kan ik makkelijker over dingen heen stappen en neem ik mezelf af en toe minder serieus. Maar zij zorgt er ook voor dat af en toe dingen kunnen knallen. Gelukkig maar, anders zou ik nog luier worden.” In de loop van de tijd is hun relatie meer gelijkwaardig geworden. Het Enneagram heeft daar veel bij geholpen. Er is meer begrip gekomen waarom de ander het doet zoals hij of zij het doet. Daardoor worden verschillen van mening en van doen minder zwaar. Hun geheim is: Geef elkaar de ruimte, maar blijf in verbinding! Beiden hebben behoefte aan bewegingsruimte, maar als je niet oppast gaat ieder een eigen leven leiden. Dan ga je de relaties met anderen belangrijker vinden dat de relatie met je eigen partner. Dan wordt die comfortzone een gevarenzone. Zoek elkaar op, maar respecteer dat de ander niet altijd direct een antwoord heeft. Leg het bij elkaar in de week en kom er later op terug. Geduld is een schone zaak. Op termijn hoopt Bert op meer diepgang in hun relatie en dat Lucy dat minder als beperkend ervaart. Zij gunt Bert dat hij meer leert te vertrouwen op zijn eigen capaciteiten. “Hij weet niet half wat hij in huis heeft en doet daar nog te weinig mee.”
Verhaal van een Type 9 samen met een Type 8 : Ruimte geven.
Beiden hadden een langdurige relatie met een type-6 partner. Beide stellen kenden elkaar al langer; de kinderen waren al het huis uit. Samen gingen ze op vakantie. In de cabinelift de berg op sprong de vonk over. Maar dan tussen Britt en Bert. Die had al langer gesluimerd. Er volgde twee scheidingen en een huwelijk! Inmiddels zijn Britt en Bert 23 jaar bij elkaar. Beiden gepensioneerd wonen ze een deel van het jaar in Toscane. Bert maakt daar olijfolie en wijn, zij geeft er cursussen en runt een gastenverblijf. “Bij mij ging het zoals dat bij 8-achtige types gaat, zei Britt: instinctief. Ik was niet op zoek, had geen verlanglijstje. Ik voelde me behaaglijk bij hem. Zijn warmte, aandacht en rust vind ik nog steeds aantrekkelijk. Ook op lichamelijk gebied. Hij is als een rots in mijn stormachtige omgeving. Zijn onverstoorbaarheid geeft overwicht en ontspant me.” Bert is in haar ogen van nature opgewekt en neemt het leven als vanzelfsprekend. Bert werd vooral verrast door haar tomeloze energie en haar tomeloze interesses in alles. “Ik zocht iemand waarin ik kon opgaan. Een symbiose met een sterke partner die je veiligheid biedt.” Voor Britt is niets vanzelfsprekend. Alles moet met gedrevenheid geanalyseerd worden. “Ze heeft me geleerd om niet teveel achterover te leunen, maar de dingen bij de kop te pakken en engagement te tonen. Daden zijn belangrijk. Niet opgeven, maar doorgaan.” Bert vraagt zich overigens af of hij dat altijd wel doet. “Ook op het gebied van liefhebben ben ik intenser en spontaner geworden. Door solidair met me te zijn beschermde ze mij en durfde ik meer van mezelf te laten zien. Ik ben nu beter bestand tegen een stootje!” Britt leerde van hem om minder zwart/wit te deken; om genuanceerder te zijn. Of zelf geen mening te hebben. “Ook stimuleert Bert mij om meer te vertrouwen en mijn controledrang los te laten. Ik worstel nu minder met mijn omgeving. Vroeger was Britt om de week wel verliefd. Nu gebeurt dat niet meer. “Maar het moet ook niet te vlak worden. Een acht heeft spanning nodig!” Waar Britt zich nog wel eens aan kan ergeren, is dat Bert oppervlakkig blijft als dingen bij hem te dichtbij komen. “Dan wordt hij te vrijblijvend; te weinig betrokken en maakt geen keuzes.” Zoals toen er kritiek kwam op Israel. Dat maakte haar woedend, maar Bert hield zich afzijdig. Ook noemt zij zijn koppigheid die haar soms machteloos maakt. Bert zal nooit wennen aan het feit dat Britt denkt dat ze alles maar kan overnemen. “En vooral ook dat ze denkt dat dat goed voor de ander is!” Dat doet ze niet alleen bij het zeilen, maar zelf in een vliegtuig zou ze liever zelf achter het stuur zitten. Ze heeft er moeite mee als de verantwoordelijkheid bij een ander ligt. Wil zelf de controle houden. Ook in het sociale leven is Britt bepalend. Maar, als Bert echt niet wil, hoeft hij niet mee. Het enneagram hielp hen elkaar beter te begrijpen. Zij nam het initiatief en verdiepte zich uitgebreid. Hij las met haar mee. Ook omdat zij hem aanspoorde dat te doen. Hun advies voor een goede relatie? Geef elkaar de ruimte! Ook als er ruzie is. Dan kan Britt haar energie kwijt. “Die moet er dan toch uit.” En kan er daarna weer harmonie ontstaan.