We zijn nog op zoek naar een Verhaal van een Type 1 samen met een type 5
Verhaal van een Type 5 samen met een Type 2 : Bij jezelf blijven
Ze ontmoetten elkaar in de bus naar Leiden. Ze zaten naast elkaar. Het was avond. Bas viel in slaap met z’n hoofd op Odette’s schouder. Ze hadden beiden al andere relaties achter de rug, maar dit werd hun eerste echte. Odette viel op zijn prachtige ogen en haarbos. Op zijn eerlijkheid en oprechtheid. “Hij is authentiek, te vertrouwen, gaat zijn eigen gang, conformeert zich niet. Dat geeft mij stevigheid en rust. In zijn ogen ben ik goed zoals ik ben. Ik mag zijn wie ik wil zijn en doen wat ik wil doen.” Bas vond in haar eindelijk een gewone meid zonder kapsones, maar met de juiste looks. “Er hoefde niet zoveel bij haar. Ik bewonderde haar kwetsbaarheid en manier van verbinding maken met een groep, zonder dat ze van mij verwachte dat ik ook mee moest doen. Ik kon in de periferie blijven.” Inmiddels zijn ze 37 jaar samen. Dat komt vooral omdat ze elkaars drijfveren kennen en een beetje met elkaar rekening houden. Niet reageren op het gedrag van de ander, maar op de bedoeling die er achter zit. Elkaar de ruimte geven, maar ook wel naar gemeenschappelijkheid zoeken. Die vinden ze in samen lekker eten, films kijken, golfen en reizen. Bas herkent Odiel vooral als 2 doordat ze automatisch in actie komt als een ander wat vraagt. “Ze stelt geen vragen, maar komt direct in actie. Ook zonder zich af te vragen of de ander daar wel op zit te wachten. Ze gaat direct in de actiemodus.” Odette ziet in hem type 5 doordat hij mensen echt probeert te zien zoals ze zijn. Hij geeft ze echt de ruimte en zal zichzelf nooit opdringen. In zijn eigen omgeving wil hij zich zo weinig mogelijk aanpassen. Alles moet er zijn wat hij nodig heeft. Het moet comfortabel zijn. Thuis is een rustpunt. Dan dus liefst ook geen uitgebreide verhalen over wat er die dag gebeurd is. Dat lossen ze op door op weg van het werk naar huis met elkaar te bellen en bij te praten. Dan kan er thuis daarna rust zijn. Odette wilde wel graag kinderen, maar hij niet zozeer. In het begin van hun relatie zag zij Bas’ afwijzingen als tijdelijk maar begreep pas later dat hij echt geen kinderen wilde. Dat was even een bittere pil. “Maar misschien heeft hij me wel behoed voor een burn-out als moeder. En bovendien kan ik mijn behoefte aan contact met kinderen ook kwijt in m’n werk, in mijn eigen familie en bij vrienden”. Ze ziet dat niet als aanpassing aan hem. “Het is meer een kwestie van plooiing. Er blijft voldoende ruimte voor mezelf.” Ruimte geven aan elkaar lijkt een belangrijke voorwaarde voor succes. De één houdt niet van wandelen, de ander wel. Op vakantie blijft de één dus heerlijk zitten met een boek en een glaasje wijn bij het vakantiehuisje, terwijl de ander er op uittrekt. De reis in Nieuw Zeeland was helemaal ideaal voor dit stel. Samen rondtrekken; af en toe in de stad, maar vooral veel rust in de natuur. En ondertussen lekker cocoonen in de camper. Maar in de loop der jaren kwamen er ook wat ergernissen naar boven. Odette noemt in dat kader vooral de vanzelfsprekendheid die hij verwacht dat alles maar direct aanwezig is wat hij nodig heeft om comfortabel te kunnen leven. Inclusief het geld dat daarvoor nodig is. Bas ziet haar soms als een fladderende kip zonder kop die in haar relaties met anderen maar houvast probeert te vinden door zich voor die ander in te zetten.
Verhaal van een Type 5 samen met een Type 3: Ruimte geven.
Bas zocht niet, maar stond wel open voor een relatie. “Zoiets overkomt je!” En Paula overkwam hem. Ze was mooi en maakte direct contact. Ze was humorvol en initiatiefrijk; was ondernemend en zette door. “Ik ging in haar kielzog mee. Dat kwam mij goed uit. Als ik maar wel af en toe een schutting op kan trekken.” Paula vond Bas er uitzien als een Italiaanse dokter. Dat trok haar aan. Hun kennismaking werd dan ook een soort van doktersromance. Zij raakte onder de indruk van zijn authenticiteit, eigenzinnigheid en onafhankelijkheid. Hij had veel kennis, kon beeldend verhalen vertellen en was creatief. Een man van statuur. Dat trok haar aan. Maar wat ook aantrok was, dat zij hem iets kon bieden: warmte, hartelijkheid een gezinsleven en sociale contacten. “Op dat punt heb ik wat te leren, zegt Bas. Ik ben wel wat opener geworden en toon iets meer emoties, maar ik ben grotendeels toch op mijn hoede gebleven!” Bij hem is er dus weinig veranderd. Bij Paula wel. “Bas stimuleerde me om me onafhankelijker op te stellen ten opzichte van de omgeving. Om meer mijn eigen ruimte te bepalen. Ook inhoudelijk in het geven van mijn eigen mening. Bas werkt niet met een opgeheven vinger. Hij bepaalt niet maar stimuleert me dingen uit te leggen. Daardoor leerde ik ook om geconcentreerder en met een open mind te luisteren in plaats van te indringend naar voren te treden.” Wat moeilijk blijft voor Paula is dat Bas toch met een wantrouwende blik naar mensen kijkt. En als hij zijn emoties achterhoudt is hij moeilijk voor haar te bereiken. “Zoals bij het plotseling overlijden van zijn broer. Dan wil ik hem troosten. Maar dan kijkt Bas met stomme verbazing naar mijn ‘explosie van emoties’, reageert bijna klinisch en trekt zich terug.” Bas heeft zelf niet zoveel ergernissen. Als hij zich maar af en toe kan terugtrekken in zijn eigen kamer. Dan kan Paula hem daar komen opzoeken. Beiden geven aan dat het in deze relatie belangrijk is om elkaar de ruimte te geven. De inzichten uit het enneagram hebben hen daarbij goed geholpen. De tip van Bas is om de observator in de vrije ruimte vooral zelf te laten bepalen wanneer en hoe sociaal gedrag te vertonen. “Ga dus vooral niet modderen aan je partner, zegt Paula. Geniet van wat er wel is; ga samen dingen doen zoals een museum of een muziekvoorstelling. Wees zelfstandig in plaats van afhankelijk van elkaar.”
Verhaal van een Type 5 samen met een Type 4 : Structuur in de chaos.
Renate, medisch specialist was getrouwd en heeft twee dochters. Haar man kreeg op zeer vroege leeftijd een ernstige spierziekte, takelde zienderogen af en moest op een bepaald moment zelfs opgenomen worden in een verpleegtehuis. Ze spraken onderling af dat zij voor hem zou blijven zorgen, maar dat ze wel zouden gaan scheiden. Bas werkte in de automatisering. Hij richt zich vooral op het uitpluizen van complexe problemen op het gebied van netwerken. “Een echte nerd op het gebied van de bits en bytes.” Hij leefde alleen, las veel en speelde bridge op internationaal niveau. Toen beide 40 jaar oud waren ontstond er toch behoefte aan een partner. Ze vonden elkaar via het internet. Enkele maanden werd er intensief gemaild zonder dat ze elkaar zagen. Hoewel Renate Bas op basis van de mailwisseling heel anders had voorgesteld, klikte het direct tijdens hun eerste ontmoeting. Vooral de humor en de wederzijdse behoefte aan gezelligheid. Al vrij snel daarna volgde er een introductie in haar netwerk. Inmiddels zijn ze 8 jaar samen. Samen zorgen ze voor haar ex-man en voor de twee kinderen. Zij viel vooral voor zijn rustige houding. “Hij breng structuur in mijn leven; schept orde. Hij bewaakt mijn grenzen als ik me weer eens teveel in details verlies.” Bas was vooral gefascineerd door haar inzichten in mensen en het gemak waarmee ze contacten legt. “Ze brengt spontaniteit en afwisseling in mijn leven. Trekt me achter mijn PC weg. Mijn omgeving was totaal verrast over wat er met mij gebeurde. Ik werd veel actiever en socialer!” Nu hebben ze een actief sociaal leven. Zowel privé, zakelijk als op de bridgevereniging. “We verbouwen, tuinieren, koken, zorgen voor mijn ex en zijn ouders, voeden op, reizen veel, wandelen, fietsen en zwemmen iedere week. En dat naast onze drukke banen. We moeten oppassen dat we door die zorg voor anderen wel goed met elkaar in contact blijven.” Dat ook omdat hun stijlen van leven en werken sterk verschillen. Renate is actief, creatief en ongeduldig. Bas nadenkend, nuchter en weloverwogen in zijn aanpak. Beiden kunnen heel confronterend worden als het niet loopt zoals zij het willen. Zoals bijvoorbeeld het huis waarin ze wonen. Voor hem een functioneel gebouw; voor haar een ‘thuis’ waarin ze het leven beleeft en gelukkig is. Haar creatieve ideeën over de inrichting botsen met zijn nuchtere kostenbewuste overwegingen. “Ik zal nooit wennen aan zijn nuchtere eigen wijsheid.” zegt Renate. “Dan kan hij zich terugtrekken en wordt onbenaderbaar. Als hij iets niet belangrijk vindt dan gebeurt het ook niet.” Bas zal nooit wennen aan de chaos die Renate creëert. “Ze laat altijd alles rondslingeren en kan het dan natuurlijk ook niet mee terugvinden. Haar schoenen staan overal behalve in de schoenenkast. Het ene moment is ze bezig met dit, dan weer met dat. En ondertussen verliest ze zichzelf in allerlei details. Chaos dus!” Maar gelukkig hebben ze niet de behoefte om elkaar te veranderen. Als ieder maar voldoende ruimte voor zichzelf heeft. “Je moet durven voor elkaar te kiezen, ook als de omgeving een beroep op je doet. Dan is het belangrijk elkaar te beschermen zodat ieders eigen behoeften aan bod kunnen komen.”
Verhaal van een Type 5 samen met een Type 7 : Blijven zoenen!
Ze waren al 13 jaar collega’s. Beiden gehuwd met andere partners. Luuk flirtte wel met Babette, zoals hij dat met iedere vrouw deed, maar er gebeurde niets. Totdat zij tegen hem zei: “Ik heb wel een zwak voor jou!” Toen sprong de vonk over. In hun huwelijken was er tot dan toe te weinig ruimte en positivisme. Hun samenzijn was onvermijdelijk. Scheidingen volgenden met alle problemen van dien. Het enneagram hielp om een en ander te verwerken. Na 3 maanden trouwden ze. Nu zijn ze 14 jaar, 1 maand en 1 dag bij elkaar. Luuk weet nog precies de dag en het tijdstip waarop ze voor het eerst zoenden. Ieder dag telt voor hen! “Ik heb van het begin af aan een zwak voor hem”, zegt Babette. Hij is uitdagend, zoekt voortdurend de aandacht, maar is ook aaibaar en knuffelbaar. Soms onuitstaanbaar, maar ook lief. Hij verzint van alles om ons leven op te leuken. Bij hem durf ik los te laten.” Voor Luuk ging zij, verassend genoeg niet vanzelf mee met zijn nieuwe ideeën. “Waar ik wil fantaseren en zweven zet zij mij op de vloer. Ze voedt me met haar kennis. Maar ik ben ook gevallen op haar rust en –natuurlijk- haar figuur!” Die rust hielp Luuk op rustiger en stabieler te worden, met minder bewijsdrang. Hij heeft geleerd meer hier en nu te zijn in plaats van weg te dromen. Babette leerde haar emoties te delen in plaats van haar gevoelens te mijden. En dat was belangrijk toen ze geconfronteerd werden met ziektes als reuma en borstkanker. Luuk leerde haar haar eigen keuzes te maken en niet zonder meer de adviezen van de artsen op te volgen. Dat maakte haar zelfverzekerder. Gelukkig kwam alles goed. Intimiteit is belangrijk voor beiden. Hoewel het voor Luuk niet zo uitmaakt, is voor Babette lichamelijkheid pas aan de orde als de relatie goed is. “Daarbij gaat het voor echte aandacht voor elkaar, nabijheid en lijfelijk contact. Om in elkaars belevingswereld te durven stappen en samen de emoties te voelen.” Hun relatie is nu te beschrijven als liefdevol, gezellig en compleet. Hij leerde zijn binnenwereld meer op te zoeken; zij leerde meer naar buiten te treden. Zonder hem zou haar leven saai zijn. Dan zou ze teveel zelf moeten ondernemen. Hij beschrijft hun relatie als (Die zit heel dicht tegen perfectie aan. Zij leest de Ikea-handleiding voor en ik doe wat ze zegt. Ze mag van mij het huis uit als ze wil, maar niet langer dan 60 minuten!” Maar er zijn ook ergernissen. In Babette’s ogen maakt Luuk zijn verhalen veel mooier en dramatischer dan ze in werkelijkheid zijn. Dat is dan soms erg stemmingsbepalend en is hij niet meer toegankelijk voor andere ideeën. “Zevens zeggen zo graag dat ze trots zijn op hun snelle denken en dat ze meestal 3 stappen verder zijn dan hun omgeving, maar dat is in mijn ervaring eerder een beperking. Als ik niet met hem wil meegaan, of denktijd vraag, voelt hij zich al snel beperkt in zijn vrijheden. Als ik zijn planning verstoor, voelt hij zich beperkt in zijn ruimte.” Luuk ergert zich juist aan haar afstandelijkheid en traagheid in het nemen van besluiten. “Ik begrijp nu wel hoe het bij haar werkt, maar aan dat na-dieselen in haar denken voordat ze een beslissing neemt komt vaak geen eind!” Ook gunt hij haar dat Babette haar behoefte aan controle los durft te laten. Niet meerdere keren expliciet terug blijven komen op futiliteiten en meer met de flow meegaan. Maar los van deze wensen geven beiden ook aan dat ze te leren hebben elkaar te accepteren zoals ze zijn. En op de vraag Wat is het geheim van jullie relatie? antwoorden beiden spontaan: “Blijven zoenen!”
Verhaal van een Type 5 samen met een Type 8 : Ruimte geven.
Ze kenden elkaar al sinds hun kindertijd, maar gingen hun eigen weg. Nu zijn ze inmiddels 5 jaar samen. Wat trok hen in elkaar aan? Britt vindt Bas zijn onafhankelijkheid en humor aantrekkelijk. “Hij probeert mij te begrijpen en vraagt voortdurend door. Fouten maken mag bij hem. Een weloverwogen, genuanceerd en diplomatieke man. Hij denkt buiten de gebaande paden, is positief en loyaal. Waar ik een soort van benzinemotor ben, is hij een elektromotor. Veel gelijkmatiger dan ik.” Bas noemt Britt een bikkel. “Ze is heel hard voor anderen, maar ook voor zichzelf. Ze brengt dynamiek in mijn leven. Never a dull moment. Door haar werken we als team en hebben lol. Maar ze heeft ook een zachte kant, is bijvoorbeeld erg trouw in haar relaties. Ze gaat al jaren naar haar oude groenteboer.” Bas leerde Britt haar impulsen te controleren en vanuit een breder referentiekader te denken. Niet zo zwart-wit. Dat moest hij op een stevige manier doen, anders kwam het bij haar niet binnen. Britt leerde hem minder behoudend te zijn en uit zijn comfortzone te durven komen. “Bas benoemt conflicten pas als ze te groot worden. Dat doe ik veel eerder en explicieter! Ik uit het, ben het kwijt en vergeet het dan ook. Hij houdt het binnen, blijft erover nadenken en vergeet het nooit.” Beiden zijn niet zo aanhankelijk. Intimiteit gaat stapje voor stapje. Voor beiden is loslaten van de controle moeilijk. Ze geven zich maar moeilijk over. Bas is kwetsbaar als zij te indringend is. Britt vindt het moeilijk als hij in zijn eigen wereld leeft en niet thuis geeft. Beiden houden ze niet van stress. Zij lost het op door snel te beslissen, hij door er nog eens een nachtje over te slapen. Toen ze een nieuwe kast in elkaar moesten zetten wilde Britt direct aan de bak, maar Bas zette eerst een kopje koffie en ging rustig het instructieboekje doornemen. Boodschappen doen ze niet meer samen. Dat levert over en weer ergernis op als hij weer te lang nadenkt over een aankoop, terwijl zij inmiddels al klaar is met shoppen. Het geheim van hun succes is ruimte geven aan elkaar. “Wees bereid je op te offeren voor de ander en het elkaar naar de zin te maken. Waardeer de 5 voor hoe hij het doet en geef erkenning aan de 8 voor wat ze heeft weten te realiseren!”
Verhaal van een Type 5 samen met een Type 9 : Blijven praten met elkaar.
Bea kwam uit een klein dorp. Zij was op zoek naar een rustige, onafhankelijke man. Iemand die zijn eigen weg zou gaan en haar mee zou kunnen nemen naar de grote stad. Zo iemand was Bas. Maar ook iemand met een passie voor kennis. Daar was ze jaloers op. Bas keek op tegen Bea. “Een prachtige vrouw die expliciet aanwezig was, maar zich niet van de wijs liet brengen door de mannen die op haar afkwamen. Ze was authentiek, had iets sereens, bijna statigs over zich.” Bas en Bea ontmoetten elkaar tijdens een vakantie in Spanje in de bus van het hotel. Die avond gingen ze samen naar de dancing en bleven de rest van de vakantie bij elkaar. Na 3 jaar trouwden ze. Inmiddels meer dan 30 jaar samen. Bea leerde van Bas de wijsheid in haarzelf te waarderen.” Vroeger paste ik me nogal aan aan wat Bas nodig had. Dan vergat ik mezelf. Nu weet ik dat wat ik wil en doe ook van waarde is. Ik doe er meer toe dan dat ik vroeger dacht!” Bas slikte vroeger zijn woede op het werk in en liet die thuis pas naar voren komen. Nu heeft Bea hem geleerd stabieler en evenwichtiger te zijn. “Ze geeft me ruimte, blijft loyaal ondanks mijn onrust. Daardoor wordt mijn leven minder zwaar.” Het enneagram heeft hen veel inzicht in elkaar gegeven. Nu leven ze samen in het hier en nu. Volgen samen cursussen, bezoeken lezingen, maar maken ook zelfstandig keuzes. Een irritatiepuntje voor Bea blijft dat Bas taken makkelijk voor zich uitschuift. Vooral als het om praktische dingen gaat is hij snel afgeleid en dan gebeurd er weinig concreets. Bas moet nog steeds wennen aan de veelheid van woorden die zij nodig heeft om haar gevoelens te uiten. Dan duurt het een hele tijd voordat ze met de essentie komt. Maar wat helpt is: blijven praten over wat de ander bezighoudt. Interesse tonen in elkaar is een must. Samen dansen en wandelen helpt ook. Naast mentaal is fysiek contact belangrijk. Pas dan voel je je één geheel. Maar zorg er ook voor dat ieder een eigen kamer heeft. Soms is het heerlijk om jezelf even te kunnen terugtrekken.