Verhaal van een Type 8 samen met een Type 1: Het belang van een derde punt
Al jaren waren Petra en Bram de beste vrienden. Hij had af en toe vriendinnen, zij een relatie met een cardioloog. Toch zochten zij elkaar regelmatig op in zijn studentenhuis; ze discussieerden over alles en nog wat; bekritiseerden de buitenwereld en keken samen TV. Hij vond haar, soms intieme, vragen wel spannend, maar hield haar op een arrogante manier een beetje op afstand. Totdat Petra voorstelde om samen naar Budapest te gaan en daar de vraag stelde: “Zullen we maar samen?”. “Dat zou ik nooit gedurfd hebben om voor te stellen, zei Bram. Zij had tenslotte nog steeds een relatie met die cardioloog. Ik wilde voorkomen dat ze mij zou afwijzen!” Maar voor Petra was belangrijker dat zij bij Bram rust en stabiliteit vond. Niet onbetrouwbaar en vluchtig zoals haar cardioloog. Bram was zacht, warm en liefkozend voor haar. “Hij wilde mij helemaal; ik mocht gewoon mezelf zijn.”
In haar ogen is Bram een man van de wereld, maar met tegenstellingen. Hij is ondernemend en ambitieus, maar kan thuis ook heel saai zijn. Soms bozig en dominant en op een ander moment weer gesloten en onbereikbaar. Als vader is hij duidelijk en consequent en biedt de kinderen structuur. Bram beschrijft Petra vooral als zorgzaam en precies. “Ze is een liefhebbende moeder, maar soms ook wel een inconsequente draak. Ik ben trots op haar sociale populariteit, hoewel het mij ook wel eens onzeker maakt hoe makkelijk ze contact met anderen maakt.”
Petra leerde hem minder zwart/wit te denken. Bram: “Daardoor ben ik wel onzekerder geworden, maar bekijk ook meer opties voordat ik beslis.” Bram leerde Petra beter na te denken over de feiten in plaats van te intuïtief te werk te gaan. Petra: “Hij maakt mij streetwise waardoor ik mijn ergernissen makkelijker kan relativeren.” Toch zijn er over en weer ook diverse irritatiepunten. Petra noemt vooral dat Bram moeilijk grijpbaar is: “Hij is aan of uit. Of hij piekt om te kunnen presteren of is moe en passief. Dan voelt het voor mij als trekken aan een dood paard.” Ook noemt zij dat Bram soms bot en weinig liefdevol is en zich moeilijk laat aansturen. Dat hij zelf zijn prioriteiten bepaalt. Prioriteiten die vaak niet met haar planning stroken. Bram ergert zich er aan dat hij klusjes in huis nooit goed genoeg doet. “Ze heeft een eindeloze lijst met klussen voor me klaarstaan. Ook als ik moe thuis kom. Hij kritiek is bijna niet te vermijden en ze kan heel vilein zijn. . Dan ontloop ik haar liever, dan weer de kous op mijn kop te krijgen. Petra heeft in de ogen van Bram zelf wel overal energie voor; “Petra heel veel behoefte aan bevestiging van anderen en is sociaal actief. Maar ze gaat wel iedere avond om negen uur naar bed…!” Als beiden het erg druk hebben dan trekken ze zich terug in hun eigen werelden. Dan is Petra vaak in het plaatselijke cafe te vinden met haar vriendinnen. Bram geeft dan liever prioriteit aan het werk en doet er nog een schepje bovenop. Intimiteit en lichamelijkheid helpt hem dan zich te ontspannen. Voor Petra is seks geen middel, maar eerder het gevolg van ontspanning. Hun tip is: laat de relatie niet teveel leiden door de omstandigheden. Zoek samen een derde punt waar je elkaar kunt ontmoeten en kunt genieten. Kies reflectiemomenten, maar zoek je persoonlijke ontwikkeling niet bij elkaar.
Verhaal van een Type 8 samen met een Type 3 : Maatjes.
Het begon op de ijsbaan in Nijverdal. Daar schaatste een jongen, mooi en stoer. “Die ga ik gelukkig maken!” dacht Paula (ook al had ze toen nog verkering met een andere jongen uit hun vriendengroep). Ze had al een tijdje voor haar ouders gezorgd en zocht een escape uit die situatie. “Hij nam mij mee naar mijn vrijheid.” zou ze later zeggen. “Bram was als een grote broer voor me: luisterend, nuchter maar begripsvol over mijn zorgen en to-the-point.” Hij kwam ‘s avonds regelmatig bij Paula langs, maar hun relatie knipperde. Tot ze hem eindelijk wist te verleiden met iets dat hem aansprak: haar uiterlijk. Bram vond Paula inderdaad het mooiste meisje van Nijverdal: exotisch en lief. Hij wilde haar bezitten, maar bleef loyaal aan de vriend die toen nog verkering met Paula had. Toen die verkering uit ging zag hij zijn kans schoon. Maar wel rustig aan: “Onze relatie is organisch gegroeid. Vaste verkering was veel te benauwend voor me. En bovendien hebben we allebei moeite met teveel verwachtingen en sturing van anderen!” In Paula’s gezin vond hij de warmte en intimiteit die hij van huis uit niet kende. “Paula lijkt op haar moeder: lief en gastvrij. En Paula is oprecht in alles wat ze doet. Ook in het gemak waarmee ze contacten met anderen legt. Daar ben ik jaloers op.” Bram leerde van Paula meer spontaan te zijn. “Door haar complimentjes en steun werd ik trotser op mezelf en hoefde daardoor minder directief te zijn en krachtig naar voren te komen.” Paula leerde van Bram duidelijk te zijn in haar standpunten en er niet omheen te draaien. Ook om niet iedereen te willen pleasen en ‘nee’ te zeggen. “Hij leerde mij mijn identiteit niet in mijn werk te zoeken, maar in mezelf! Hoe moeilijk dat ook voor mij is.” Er zijn echter ook een paar dingen waaraan ze maar moeilijk kan wennen. “Daar waar ik emotioneler ben is Bram vlakker. Hij zal nooit spontaan halleluja-blij zijn. Ook als er plannen gemaakt moeten worden. Dat doet hij dan zelf en laat mij in onzekerheid. Terwijl ik toch graag ook de voorpret wil hebben!” Bram ergert zich aan de grote verhalen die Paula vaak heeft. “Ze maakt altijd van alles mee en vertelt daar zeer uitgebreid over, terwijl volgens mij maar de helft echt gebeurd is. Er is dan nauwelijks ruimte voor mijn verhaal!” En als de één boos is denkt de ander dat het door hem/haar komt. Maar gelukkig weet Paula Bram dan weer snel te verleiden om het goed te maken. Ook op het gebied van de onderlinge intimiteit loopt het niet altijd soepel. Paula zoekt bevestiging van hun relatie in woord en daad. Maar kooswoordjes kunnen alleen in de vorm van een grapje. Zij heeft behoefte aan lichamelijkheid, maar voor Bram is het lastig om op dat gebied initiatief te nemen. Zo kunnen ze een tijdje om elkaar heen draaien zonder elkaar aan te raken. Lief doen is voor Bram makkelijker. Zo organiseerde hij voor Paula een reis naar haar zus die in het buitenland woont en zorgde goed voor haar toen Paula ernstig ziek was. “Onze relatie werkt vooral omdat we het elkaar gunnen om succesvol te zijn en daar wederzijds trots op zijn.” Paula voegt daar aan toe dat het belangrijk is dat zij Bram altijd blijft steunen zodat hij de positie krijgt die hij verdiend (ook als vader, opa en pater familias). “Daarnaast delen we veel humor en overleg ik alles met hem. Ook als dat niet perse nodig is. En tenslotte: je moet bij Bram niet drammen of hem dwingen, maar verleiden!” Bram stelt dat het vooral belangrijk is om Paula stabiliteit, duidelijkheid en zorg te bieden. “Maar het is ook belangrijk met haar mee te leven en haar in haar waarde te laten. Inleven in plaats van confronteren!” Ze zijn inmiddels al 41 jaar samen.
Verhaal van een Type 8 samen met een Type 5 : Ruimte geven.
Ze kenden elkaar al sinds hun kindertijd, maar gingen hun eigen weg. Nu zijn ze inmiddels 5 jaar samen. Wat trok hen in elkaar aan? Britt vindt Bas zijn onafhankelijkheid en humor aantrekkelijk. “Hij probeert mij te begrijpen en vraagt voortdurend door. Fouten maken mag bij hem. Een weloverwogen, genuanceerd en diplomatieke man. Hij denkt buiten de gebaande paden, is positief en loyaal. Waar ik een soort van benzinemotor ben, is hij een elektromotor. Veel gelijkmatiger dan ik.” Bas noemt Britt een bikkel. “Ze is heel hard voor anderen, maar ook voor zichzelf. Ze brengt dynamiek in mijn leven. Never a dull moment. Door haar werken we als team en hebben lol. Maar ze heeft ook een zachte kant, is bijvoorbeeld erg trouw in haar relaties. Ze gaat al jaren naar haar oude groenteboer.” Bas leerde Britt haar impulsen te controleren en vanuit een breder referentiekader te denken. Niet zo zwart-wit. Dat moest hij op een stevige manier doen, anders kwam het bij haar niet binnen. Britt leerde hem minder behoudend te zijn en uit zijn comfortzone te durven komen. “Bas benoemt conflicten pas als ze te groot worden. Dat doe ik veel eerder en explicieter! Ik uit het, ben het kwijt en vergeet het dan ook. Hij houdt het binnen, blijft erover nadenken en vergeet het nooit.” Beiden zijn niet zo aanhankelijk. Intimiteit gaat stapje voor stapje. Voor beiden is loslaten van de controle moeilijk. Ze geven zich maar moeilijk over. Bas is kwetsbaar als zij te indringend is. Britt vindt het moeilijk als hij in zijn eigen wereld leeft en niet thuis geeft. Beiden houden ze niet van stress. Zij lost het op door snel te beslissen, hij door er nog eens een nachtje over te slapen. Toen ze een nieuwe kast in elkaar moesten zetten wilde Britt direct aan de bak, maar Bas zette eerst een kopje koffie en ging rustig het instructieboekje doornemen. Boodschappen doen ze niet meer samen. Dat levert over en weer ergernis op als hij weer te lang nadenkt over een aankoop, terwijl zij inmiddels al klaar is met shoppen. Het geheim van hun succes is ruimte geven aan elkaar. “Wees bereid je op te offeren voor de ander en het elkaar naar de zin te maken. Waardeer de 5 voor hoe hij het doet en geef erkenning aan de 8 voor wat ze heeft weten te realiseren!”
Verhaal van een Type 8 samen met een Type 6 : Eerlijk zijn en grenzen bewaken.
Victor zocht in een relatie vooral geruststelling. Steun in het omgaan met de beren op de weg. Daarnaast ook gezelligheid en begrip voor elkaar. Britt zocht vooral liefde, intensiteit, passie en avontuur. “Er moet niks blijven hangen tussen de partners in een relatie!” Britt was 14 jaar oud toen zij Victor tegenkwam op de jeugdsoos. Hij was toen 17 en had een brommer. Britt nam het initiatief. “Gelukkig, zei Victor, want al mijn vrienden hadden al verkering. Dan hoefde ik niet meer op jacht.” De brommer vergrote Britts’ wereld, dat kwam goed uit. Na 6 weken kregen ze verkering. Victor viel vooral voor haar fysiek en spontaniteit. “Britt is niet op haar mondje gevallen, dat heeft ze van thuis meegekregen. Daar was het bourgondisch en gezellig, maar ook mensen met nogal een uitgesproken meningen.” Britt waardeert vooral Victor’s eerlijkheid en trouw. “Hij vertelt me de waarheid en komt voor me op als dat nodig is.” Victor leerde tijdens zijn relatie met Britt dat als je maar afwacht en niet in paniek raakt, dingen goed komen. Ook om te praten over zijn gevoelens en zijn eigen grenzen te bewaken als moest hij daarvoor wel een depressie overwinnen. Britt om iets meer na te denken en niet direct in actie te komen. Ook zij leerde naar aanleiding van Victor’s depressie eerder emoties te delen en nog scherper je eigen grenzen te bewaken. Nu voelt hun relatie aan als een veilige haven waar zij steun en plezier ervaren. Toch moet Victor nog erg wennen aan de chaos die Britt thuis kan creëren. “In haar spontaniteit kent ze geen structuur. Dan wil ik regelmaat, maar ben dan in haar ogen de boeman.” Britt blijft moeite hebben met de negatieve dingen die Victor vaak ziet. “Hij kan overal beren op de weg zien en geniet onvoldoende van het leven.” Het geheim van hun relatie is met name open en eerlijk zijn naar elkaar. “Alleen als je niks laat broeien kan er stabiliteit en steun zijn.”
Verhaal van een Type 7 samen met een Type 8 : Iedere dag weer voor elkaar kiezen.
Lucy en Bram kennen elkaar al 22 jaar en zijn 17 jaar getrouwd. “Toen ik hem leerde kennen was Bram een irritante man. Ik kreeg een kamer in zijn studentenflat. Andere studenten waren bang van hem. Hij had nauwelijks aandacht voor mij en was ook nog kritisch over de inrichting van mijn kamer. Ik dacht: die zal nooit mijn beste vriend worden!” Maar heimelijk vond ze hem ook wel aantrekkelijk. Hij was duidelijk en stevig. Leek een beetje op haar vader. Toen Bram een eerdere relatie uitmaakte raakten ze aan de praat. Die gesprekken duurden steeds langer en werden steeds intensiever. “Ondertussen kreeg ik langzamerhand steeds meer een ideaalbeeld voor ogen over hoe onze relatie zou kunnen zijn en werd verliefd.”, zei Lucy. Bij Bram duurde dat nog even. Die wilde de nieuwe bewoonster van de studentenflat niet direct aan een inquisitieverhoor onderwerpen. Maar hij merkte al gauw zij een ‘niet-vervelend typje’ was. Het klikte vrij snel en ze konden goed praten. “Ik had toen nog een relatie, maar ben gaan nadenken met wie het inhoudelijk beter zou gaan. Toen ik mijn keuze gemaakt had, ben ik eerlijk, open en duidelijk geweest naar mijn ex.” De start van de relatie werd bezegeld met een strakke omarming. Daar schrok Lucy wel van. Zo weinig ruimte was ook weer niet de bedoeling… . Lycy leerde van Bram zich meer te ontspannen en te vertrouwen dat dingen goed komen. Tegelijkertijd ook om duidelijk en consequent te zijn in de opvoeding van de kinderen. “Ze trekt zich steeds minder aan van mijn zogenaamde dominantie. Dat is prima. Geeft meer gelijkwaardigheid.” Als Lucy iets wil gaat ze er helemaal voor. Dan weet ze goed te plannen en de benodigde stappen te organiseren. Die drive is heel kenmerkend voor haar. Bram leerde met een meer open blik en creatiever naar de wereld te kijken. Minder technisch: “Het gaat dus niet alleen om het object dat op de foto in het midden staat!” Hij leerde geduld te hebben met Lucy. Vooral als zij dingen van anderen vraagt die ze zelf ook niet altijd doet. Dan maakt hij nog wel eens de dingen af die zij opgestart heeft. Bram is ook minder bazig geworden, tont meer tact en flexibiliteit en laat meer zijn kwetsbare kant zien. Hun relatie kenmerkt zich nu vooral door stabiliteit, liefde en interesse in de ander. Het is de basis van waaruit Lucy en Bram leven en werken. Tegelijkertijd maken ze sinds het begin van hun relatie nog steeds gebruik van hun eigen merken spullen ook al hebben ze hetzelfde nodig. Daarin moet je tenslotte je eigenheid bewaren vinden ze. Toch blijven er ook irritatiepunten over en weer. Bram baalt ervan als Lucy haar boosheid richt op kwetsbare anderen zoals hun kinderen of de omgeving. Ook kan hij er niet goed tegen als ze haar zinnen niet afmaakt en dan al weer met een andere gedachtesprong bezig is. Voor Lucy blijft irritant dat Bram zo kan door dieselen in zijn boosheid. Bijvoorbeeld als iemand een verkeersovertreding maakt. Dan wordt de wereld zwart/wit in zijn ogen, zoekt hij de uitersten op en vraagt zich af of er wel voldoende controle is in deze wereld. Ook dat hij zijn taken soms zo rigoureus doet dat er na het snoeien van de heg, nauwelijks nog wat overblijft. Het geheim van hun relatie is dat je een mix moet zoeken tussen, eerlijkheid, directheid en humor. “Af en toe jennen we elkaar, wat voor anderen soms vreemd overkomt. Dan roep ik maar weer dat ik een hond wil, terwijl ik weet dat Bram dat pertinent niet wil. Of sluiten we onderling een weddenschap af en kijken wie er gaat winnen.” In hun ogen moet je iedere dag weer voor elkaar kiezen. Dat kan alleen als je elkaar vrijlaat en tegelijkertijd geïnteresseerd blijft en onderling afspraken maakt.
Verhaal van een Type 8 samen met een Type 9 : Ruimte geven.
Beiden hadden een langdurige relatie met een type-6 partner. Beide stellen kenden elkaar al langer; de kinderen waren al het huis uit. Samen gingen ze op vakantie. In de cabinelift de berg op sprong de vonk over. Maar dan tussen Britt en Bert. Die had al langer gesluimerd. Er volgde twee scheidingen en een huwelijk! Inmiddels zijn Britt en Bert 23 jaar bij elkaar. Beiden gepensioneerd wonen ze een deel van het jaar in Toscane. Bert maakt daar olijfolie en wijn, zij geeft er cursussen en runt een gastenverblijf. “Bij mij ging het zoals dat bij 8-achtige types gaat, zei Britt: instinctief. Ik was niet op zoek, had geen verlanglijstje. Ik voelde me behaaglijk bij hem. Zijn warmte, aandacht en rust vind ik nog steeds aantrekkelijk. Ook op lichamelijk gebied. Hij is als een rots in mijn stormachtige omgeving. Zijn onverstoorbaarheid geeft overwicht en ontspant me.” Bert is in haar ogen van nature opgewekt en neemt het leven als vanzelfsprekend. Bert werd vooral verrast door haar tomeloze energie en haar tomeloze interesses in alles. “Ik zocht iemand waarin ik kon opgaan. Een symbiose met een sterke partner die je veiligheid biedt.” Voor Britt is niets vanzelfsprekend. Alles moet met gedrevenheid geanalyseerd worden. “Ze heeft me geleerd om niet teveel achterover te leunen, maar de dingen bij de kop te pakken en engagement te tonen. Daden zijn belangrijk. Niet opgeven, maar doorgaan.” Bert vraagt zich overigens af of hij dat altijd wel doet. “Ook op het gebied van liefhebben ben ik intenser en spontaner geworden. Door solidair met me te zijn beschermde ze mij en durfde ik meer van mezelf te laten zien. Ik ben nu beter bestand tegen een stootje!” Britt leerde van hem om minder zwart/wit te deken; om genuanceerder te zijn. Of zelf geen mening te hebben. “Ook stimuleert Bert mij om meer te vertrouwen en mijn controledrang los te laten. Ik worstel nu minder met mijn omgeving. Vroeger was Britt om de week wel verliefd. Nu gebeurt dat niet meer. “Maar het moet ook niet te vlak worden. Een acht heeft spanning nodig!” Waar Britt zich nog wel eens aan kan ergeren, is dat Bert oppervlakkig blijft als dingen bij hem te dichtbij komen. “Dan wordt hij te vrijblijvend; te weinig betrokken en maakt geen keuzes.” Zoals toen er kritiek kwam op Israel. Dat maakte haar woedend, maar Bert hield zich afzijdig. Ook noemt zij zijn koppigheid die haar soms machteloos maakt. Bert zal nooit wennen aan het feit dat Britt denkt dat ze alles maar kan overnemen. “En vooral ook dat ze denkt dat dat goed voor de ander is!” Dat doet ze niet alleen bij het zeilen, maar zelf in een vliegtuig zou ze liever zelf achter het stuur zitten. Ze heeft er moeite mee als de verantwoordelijkheid bij een ander ligt. Wil zelf de controle houden. Ook in het sociale leven is Britt bepalend. Maar, als Bert echt niet wil, hoeft hij niet mee. Het enneagram hielp hen elkaar beter te begrijpen. Zij nam het initiatief en verdiepte zich uitgebreid. Hij las met haar mee. Ook omdat zij hem aanspoorde dat te doen. Hun advies voor een goede relatie? Geef elkaar de ruimte! Ook als er ruzie is. Dan kan Britt haar energie kwijt. “Die moet er dan toch uit.” En kan er daarna weer harmonie ontstaan.