Verhaal van een Type 4 samen met een Type 1 : Samen leren
Ze werkten bij hetzelfde bedrijf. Peter was al getrouwd maar zijn relatie was niet optimaal. Met Renate had hij wel een leuk collegiaal contact. Ze deelden hun interesse in cultuur en intellectuele dingen en vonden dezelfde dingen leuk. Gingen beiden voor kwaliteit. Zijn interesse in haar werd steeds sterker, maar hij wilde wachten op het perfecte moment om een toenadering te doen. Maar Renate was hem voor. Ook zij vond hem leuk. Tijdens de lunch viel hij op. Enerzijds vrolijk en speels, maar ook rustig, evenwichtig en geankerd. Hoewel ze niet op zoek was naar een partner vond ze dat wel spannend aan hem. En,…. hij gaf haar aandacht. Toen ze in haar ogen te lang om elkaar heen gedraaid hadden, vond zij het genoeg en gooide de knuppel in het hoenderhok. Het klikte meteen, moeiteloos. Ze praatten heel veel met elkaar, zij schreef hem veel brieven. En uiteindelijk koos hij voor haar. Inmiddels zijn ze 25 jaar bij elkaar. Zonder kinderen. Dat was een bewuste keuze. Peter wilde liever een vreselijk leuke “droom oom” zijn dan zelf vader. Nu beschrijft hij hun relatie als evenwichtig, inspirerend en geborgen. Maar zo was het niet altijd. Soms waren er ups en downs, onweersbuien en knallende conflicten. Met uitspraken van Renate in de zin van: “Ik heb het recht om onredelijk te zijn!” Maar daar kan Peter inmiddels relaxter mee omgaan. Hij leerde van Renate dat je je moet uitspreken en je boosheid mag tonen. Ook hoe mensen in elkaar zitten en hoe je daar mee om kunt gaan. Vooral ook met hun emoties. De belangrijkste les die Renate Peter leerde was om minder calvinistisch naar het leven te kijken. Werken is niet het doel van het leven. Neem vooral ook de tijd om te genieten van mooie dingen zoals kunst, gedichten en boeken. Renate evalueert haar relatie met Peter tot nu toe als humorvol, verrijkend en liefdevol. Ze is minder impulsief, rustiger en laconieker geworden. Verliest zich minder in allerlei dramatische scenario’s, maar blijft met de voeten op de vloer. “Hij is een spiegel voor me die rust en structuur brengt. Hij stimuleert me meer over dingen na te denken. Niet alleen met mijn hart, maar ook met m’n hoofd. Dat maakt me effectiever.” Waar Renate zich echter aan blijft ergeren is als Peter weigert soepel te zijn. Zich heel zwart/wit en principieel opstelt. Dan komt het voor dat hij zijn gevoelens heel precies gaat benoemen. Heel erg kan vallen over een lullig woordje wat ik gebruik zonder naar mijn bedoeling te luisteren. Of als hij zich weer helemaal en onverstoorbaar verliest in eindeloos gepruts met details. Maar goed, elk nadeel heb z’n voordeel: “Juist tijdens een conflict heb je het meest intens contact met elkaar”. Omgekeerd ergert Peter zich aan Renate’s ongeduld. Vooral als ze zich druk maakt over iets wat ze niet kan veranderen. “Dan krijgt ze ruzie met de niet bezielde wereld: scheldt op een computerprogramma of schopt tegen de wasmachine als die iets niet doet.” Haar emoties zitten dan een oplossing in de weg. Maar ook ziet dat je in moeilijke tijden elkaars toegevoegde waarde pas echt kunt ervaren. Het geheim van hun relaties zit in hun onderling vertrouwen. Dan is er een solide basis waarop van alles kan bewegen. Blijf belangstellend naar elkaar. Sta open voor wat de ander aan jou toevoegt. Wees nieuwsgierig naar de verschillen die je boeien, terwijl je zelf overeind blijft.
We zijn nog op zoek naar een Verhaal van een Type 4 samen met een Type 2
Verhaal van een Type 4 samen met een Type 3 : Elkaars anker zijn.
Paula en Renate zijn al weer 16 jaar bij elkaar. Paula had daarvoor al verschillende relaties gehad. Renate één. Ze werkten samen op de verkoopafdeling en waren zeer succesvol. Paula, op dat moment single, zocht naar iemand bij wie ze veilig zou kunnen zijn. Maar die ook humor heeft; goed kan relativeren. Voor Renate is naast veiligheid, vertrouwen van belang. En vooral ook authentiek zijn. Paula raakte al snel onder de indruk van Renate. Ze vond en vindt haar mooi: “Mensen kijken naar haar! Maar ze is ook rustig en onbaatzuchtig. Ze kan veel.” Maar Renate moest nog onthechten van haar eerdere relatie en op het werk werd een relatie tussen twee medewerkers niet gewaardeerd. Renate vond Paula wel spannend. “Ze was een beetje een opgewonden standje tussen al die mannen die daar werkten. Ze nam voortdurend het voortouw, was altijd positief en niet alledaags. Nooit saai” Maar wat Renate ook fascineerde bij Paula was dat zij zich erg liet vormen door haar omgeving. “Terwijl ik voelde dat ze als mens veel meer te bieden had. Dat er veel meer diepgang was dan ze liet zien in haar functie.” En dat werd haar missie toen hun relatie zich bestendigde. “Ik wil haar geven wat ze gemist heeft, zodat ze kan zijn wie ze echt is.” En dat had ook omgekeerd een effect. “Paula toont mij dat ik mag zijn wie ik wil zijn. Ik ben verliefd op het gevoel dat ze mij geeft. Een gevoel van eigenwaarde.” En zo vonden ze bij elkaar wat ze zochten en leerde van elkaars kwaliteiten. “Renate staat ergens voor. Ze is een knokker. Ze heeft me geleerd dat ik mezelf kan zijn en dat dat goed genoeg is. Ik heb mezelf beter leren kennen. Meer rust en zelfvertrouwen gekregen.” Dat leidde er ook toe dat Paula veel meer ging doen met haar creatieve talenten. “Het is prachtig om te zien hoe Paula haar creatieve talenten ontwikkeld heeft.”, zegt Renate. “Niet alleen op artistiek gebied, maar ook haar creativiteit in het steeds weer vinden van oplossingen. Zij leert mij dat risico’s nemen OK is. Dat het ondanks alles goed komt als je maar flexibel bent. En hoe je mensen een goed gevoel kunt geven waardoor ze met je mee gaan denken en je samen kunt genieten.” Ze konden vooral veel voor elkaar betekenen tot Paula met pensioen ging. Dat was voor haar een cold-turkey. Maar Renate vond het heerlijk om samen die gevoelens door te maken en een nieuwe balans te vinden. Wat moeilijk blijft na al die jaren is echter dat in Renate’s ogen Paula soms toch te weinig haar gevoelens deelt. Ze laat zich alleen raken door intimi. Bij anderen blijft ze nog steeds op afstand. “Ze heeft ook altijd graag mensen om haar heen, waardoor er weinig tijd is voor de intimiteit en kneuterigheid die ik graag samen met haar wil hebben.” Ook toen Renate, die een aantal jaren jonger is, haar kinderwens ter sprake bracht. Dat paste echter niet in het plaatje dat Paula voor ogen had voor hun toekomst. En dus wees ze die gedachte resoluut af. Dat was een harde klap voor Renate. Maar zoals ze zei: “Lijden is nodig om van iemand te houden!”, dus zochten ze externe hulp om te verkennen welke gevoelens er speelden. En dat hielp. Ook voor Paula, die nu ook de trotse moeder is van een heerlijke zoon van 18 maanden. Voor Paula is het moeilijk te verteren dat Renate zo’n controlefreak is. “Ze checkt of ik alles wel gedaan heb wat ik zou moeten doen. Of alle details wel kloppen. Daar kan ik niet goed tegen. Ook als we uit eten gaan. Dan wordt de details van alle gerechten gevraagd voordat ze een keuze maakt. Dan is ze besluiteloos en verre van kordaat. Soms zelf zwaar op de hand.” Het geheim van hun relaties is om te kunnen luisteren zonder oordelen; om open te blijven staan zonder aan elkaar te trekken. “Nooit verantwoording af te hoeven leggen over wie je bent. Alleen maar over wat je doet! Geef de ander waar je zelf behoefte aan hebt, dan kun je elkaars anker zijn. Dat geeft veiligheid en innerlijke rust.”
Verhaal van een Type 4 samen met een Type 5 : Structuur in de chaos.
Renate, medisch specialist was getrouwd en heeft twee dochters. Haar man kreeg op zeer vroege leeftijd een ernstige spierziekte, takelde zienderogen af en moest op een bepaald moment zelfs opgenomen worden in een verpleegtehuis. Ze spraken onderling af dat zij voor hem zou blijven zorgen, maar dat ze wel zouden gaan scheiden. Bas werkte in de automatisering. Hij richt zich vooral op het uitpluizen van complexe problemen op het gebied van netwerken. “Een echte nerd op het gebied van de bits en bytes.” Hij leefde alleen, las veel en speelde bridge op internationaal niveau. Toen beide 40 jaar oud waren ontstond er toch behoefte aan een partner. Ze vonden elkaar via het internet. Enkele maanden werd er intensief gemaild zonder dat ze elkaar zagen. Hoewel Renate Bas op basis van de mailwisseling heel anders had voorgesteld, klikte het direct tijdens hun eerste ontmoeting. Vooral de humor en de wederzijdse behoefte aan gezelligheid. Al vrij snel daarna volgde er een introductie in haar netwerk. Inmiddels zijn ze 8 jaar samen. Samen zorgen ze voor haar ex-man en voor de twee kinderen. Zij viel vooral voor zijn rustige houding. “Hij breng structuur in mijn leven; schept orde. Hij bewaakt mijn grenzen als ik me weer eens teveel in details verlies.” Bas was vooral gefascineerd door haar inzichten in mensen en het gemak waarmee ze contacten legt. “Ze brengt spontaniteit en afwisseling in mijn leven. Trekt me achter mijn PC weg. Mijn omgeving was totaal verrast over wat er met mij gebeurde. Ik werd veel actiever en socialer!” Nu hebben ze een actief sociaal leven. Zowel privé, zakelijk als op de bridgevereniging. “We verbouwen, tuinieren, koken, zorgen voor mijn ex en zijn ouders, voeden op, reizen veel, wandelen, fietsen en zwemmen iedere week. En dat naast onze drukke banen. We moeten oppassen dat we door die zorg voor anderen wel goed met elkaar in contact blijven.” Dat ook omdat hun stijlen van leven en werken sterk verschillen. Renate is actief, creatief en ongeduldig. Bas nadenkend, nuchter en weloverwogen in zijn aanpak. Beiden kunnen heel confronterend worden als het niet loopt zoals zij het willen. Zoals bijvoorbeeld het huis waarin ze wonen. Voor hem een functioneel gebouw; voor haar een ‘thuis’ waarin ze het leven beleeft en gelukkig is. Haar creatieve ideeën over de inrichting botsen met zijn nuchtere kostenbewuste overwegingen. “Ik zal nooit wennen aan zijn nuchtere eigen wijsheid.” zegt Renate. “Dan kan hij zich terugtrekken en wordt onbenaderbaar. Als hij iets niet belangrijk vindt dan gebeurt het ook niet.” Bas zal nooit wennen aan de chaos die Renate creëert. “Ze laat altijd alles rondslingeren en kan het dan natuurlijk ook niet mee terugvinden. Haar schoenen staan overal behalve in de schoenenkast. Het ene moment is ze bezig met dit, dan weer met dat. En ondertussen verliest ze zichzelf in allerlei details. Chaos dus!” Maar gelukkig hebben ze niet de behoefte om elkaar te veranderen. Als ieder maar voldoende ruimte voor zichzelf heeft. “Je moet durven voor elkaar te kiezen, ook als de omgeving een beroep op je doet. Dan is het belangrijk elkaar te beschermen zodat ieders eigen behoeften aan bod kunnen komen.”
Verhaal van een Type 4 samen met een Type 6 : Betrokken zijn, maar ruimte laten.
Renate was 23 jaar oud, religieus ingesteld en woonde in een klooster. Victor (21) liep daar stage. Hij zocht meer zekerheid en hoopte die in de religie te vinden. Ze leerden elkaar kennen in de keuken. Hij volgde een dieet en zij wilde daar meer van weten. Daardoor voelde Victor zich gehoord. Hij nam initiatief en ze gingen een keer samen op stap. Maar daarna bleef het een tijdje stil. Victor wilde zich niet opdringen. Omdat het uiteindelijk niet goed voelde in het klooster (ze was nogal tegendraads) wilde Renate verhuizen naar een kamer in de stad. Op zoek naar een huis in dezelfde stad kwam Victor haar toevalligerwijze tegen. Dat was de ‘hand van God’ zouden ze later zeggen. Ze raakten opnieuw in gesprek. Serieuze gesprekken over religie en de essenties van het leven. “Ik was onder de indruk van de manier waarop Victor zijn gedachten en ervaringen kon verwoorden.”, zei Renate. Victor waardeerde vooral de stevigheid en stoerheid van Renate. “Ze leert me te vertrouwen op de flow van het leven!” Ze bleven elkaar ontmoeten. Soms bij elkaar, soms even op afstand. Dan was er wel contact via brieven en de telefoon. Beiden soms bang om definitief voor elkaar te kiezen. “Het eerste deel van onze relatie was eigenlijk een schreeuw om bestaansrecht.” zei Renate. “Maar uiteindelijk hebben we elkaar op een diepere laag van essentie gevonden.” Inmiddels zijn ze 18 jaar getrouwd. Victor: “Ik ben niet meer te vergelijken met vroeger. Toen zat ik emotioneel helemaal vast. Nu ken ik, door het voorbeeldgedrag van Renate, veel meer nuance en gevoel. Ook lichamelijk ben ik vrijer. Zij bevestigt me in wie ik ben en helpt me te ontwikkelen. Ook heeft ze een bijna naïef vertrouwen in het leven. Daardoor leer ik minder wantrouwend te zijn en op het leven te vertrouwen.” Renate heeft door Victor meer zelfinzicht gekregen. “Ik kan mijn kwetsbare kant beter benoemen en weet beter mijn positie in te nemen in onze relatie.” Ze heeft ook minder behoefte aan bevestiging. “Ook denkt hij vooruit. Dat geeft regelmaat en orde, daar waar ik nogal een eigen impulsief ritme heb.” De keerzijde is dat Victor soms ook de neiging heeft om op een te dwingende manier de emoties van Renate weg te redeneren. “Dat laat hij op een overdreven manier zien wat ik doe. Dat is niet respectvol. Dan komt er een soort oerkracht in mij naar boven.” Victor heeft er nog steeds moeite mee dat Renate niet kan kiezen. “Ze weet niet wat ze wil en ziet niet alles wat er te zien is. We moeten echt afspreken wie wanneer beslist, anders gebeurt er niks.” Zo ook ten aanzien van de opvoeding van hun kinderen. Renate twijfelde of ze wel een goede moeder kon zijn. Ze relativeerde alles. Victor was van de regels en de regelmaat. Dus kocht hij een paar boeken over opvoeden voor haar zodat ze wat houvast had. Het geheim van hun relatie? Dwing een vragensteller niet om over zijn emoties te praten als hij daar nog niet aan toe is. Wacht dan op een beter moment. Toon betrokkenheid, luister en verdiep je, maar zet hem niet vast in een eerder geuite mening! Gebruik als romanticus je lichamelijkheid als kracht. Dat helpt de vragensteller om te helen. Anderzijds, help de romanticus zichzelf niet op te sluiten in haar eigen emoties en leefwereld. Stimuleer haar de vrijheid te voelen die er is en daarin eigen keuzes te maken.
Verhaal van een Type 4 samen met een Type 7 : Verbondenheid door ruimte te geven.
Renate was inmiddels 7 jaar zonder relatie. Ze volgde een training en daar ontmoette ze Luuk. Een interessante man vond ze. Met name zijn stem intrigeerde haar. Elke drie maanden zagen ze elkaar en gingen af en toe naar de film. Totdat de begeleiders in de training vroegen: noem 6 deelnemers waarmee je zou kunnen verblijven op een onbewoond eiland. Waarmee je samen zou kunnen overleven, maar ook lol hebben. Vervolgens kozen zij uit de verkozen namen de stellen die als opdracht een week lang 24 uur per dag samen zouden moeten zijn. Zo werden Renate en Luuk aan elkaar gekoppeld. Die week was heerlijk voor Renate: het voelde veilig; ze kon zichzelf zijn; lucht en lichtheid voelen en plezier hebben. En het meeste belangrijke, zou ze er later aan toevoegen: hij kon niet weg! Ze leerde Luuk kennen als iemand met humor en optimisme. Iemand met een breed interesseveld die beeldende verhalen kan vertellen en niet teveel meegaat in haar dips. Na die week moesten ze verplicht weer uit elkaar. Luuk reageerde maar niet op haar smsjes. Dat bracht weer angst en verdriet. Maar uiteindelijk reageerde Luuk wel en kwam er toch contact. Nu hebben ze een Lat-relatie. Luuk had op relationeel gebied al wat achter de rug: twee relaties en 3 kinderen. Hij keek nu uit naar een 4-achtig iemand. Iemand die zelfstandig kan zijn, maar ook ruimte en vertrouwen geeft. Hij vond Renate warm, lief en fysiek aantrekkelijk. Hij schrok niet van haar heftigheid, hoewel hij tijd nodig had om haar ruzies te begrijpen. “Zij stimuleert me bij haar te blijven door mij geborgenheid te bieden. Ik mag af en toe alleen zijn, maar kan dan ook weer terugkomen. Ik kan erop vertrouwen dat het goed is en dat geeft me veiligheid.” Renate leerde van Luuk om niet direct te provoceren als er iets mis is. Niet direct haar emoties eruit te gooien. Wel eerlijk en duidelijk zijn, maar rustiger en meer afgestemd naar voren te treden. “Ook om me meer te committen aan sporten en uitdagingen op te zoeken.” Luuk leerde van Renate dat het OK is om af en toe alleen te zijn, maar dat je dat dan wel even moet aankondigen. Maar vooral ook om zijn gevoelens te benoemen in plaats van ze in te houden. Wat echter moeilijk blijft voor Luuk is dat alles bij Renate via haar emoties gaat. “Als er iets is, probeer ik haar uit te leggen wat er volgens mij gaande is, maar dat lijkt ze dan niet te willen horen. Op die momenten kan ze heftig en manipulatief zijn. Eerlijkheid noemt zij dat.” Voor Renate blijft het lastig dat Luuk soms in zichzelf keert als er iets mis is. “Tijdens de overgang komen bij mij weer allerlei oude angsten naar boven. Hoewel ik er nu anders mee om ga, was ik toch niet altijd even positief. Ik merkte dat Luuk daar stil van werd. Dan voel ik dat er iets speelt, wil er over praten, maar houdt hij de deur dicht.” De belangrijkste tip die Renate kan geven over het omgaan met Luuk is hem de ruimte te geven die hij nodig heeft. “Dat is eng, maar die pijn moet je verduren. Lukt je dat, dan zal de relatie zich verdiepen.” Luuk tipt over een relatie zoals met Renate: “Wees waarachtig! Ook als dat gedoe kan opleveren. Blijf in verbinding en vlucht niet weg.” Speelt er iets, dan doen ze een ‘inquiry’ bij elkaar. Dan krijgt de één de gelegenheid 10 minuten tegen de ander te praten, zonder dat die reageert. Ondertussen houden ze elkaars handen vast. Daarna draaien de rollen om. Op die manier kan gezegd worden wat gezegd moet worden en blijft de verbinding in takt. Daarnaast heeft Luuk geleerd de intuïtie van Renate serieus te nemen. “Zij voelt vaak dat er iets bij mij broeit, voordat ik die gevoelens zelf kan duiden. Dan moet ik haar mij laten helpen te onderzoeken wat er speelt.”