Verhaal van een Type 7 samen met een Type 1 : Je samen ontwikkelen
Op een feestje werd Petra door vrienden uitgenodigd. Ze wilden haar met iemand matchen, maar dat liep anders. Ze kwam daar Luuk tegen, een gezellige, spontane man met wie ze aan de praat raakte. Het klikte direct en het werd een lange avond. Luuk kwam net uit een andere relatie. Hij raakte onder de indruk van wat Petra allemaal wist en hoe boeiend ze daarover kon vertellen. Ze schakelde ook gemakkelijk mee als hij weer van het ene naar het andere onderwerp overstapte. Alles leek vanzelfsprekend te gaan. En ook tegen het zoenen aan het einde van de avond had hij geen bezwaar… . Ook niet tegen de vakantie die volgde. Achttien maanden later kochten ze een huis. Nu, na 8 jaar samen zijn is Luuk wat rustiger geworden in de ogen van Petra. “In het begin van onze relatie was hij nog vaak onrustig. Voortdurend bezig met ondernemen en nieuwe plannen maken. Met pieken en dalen. Nu, ook door de komst van onze dochter, komt er rust. Hij toont meer verantwoordelijkheid en neemt minder risico’s.” Petra is meer open geworden zegt Luuk. “Ze is vaak kritisch naar anderen, maar deelde dat niet met me. Dan duurde het enkele dagen voor dat ik wist wat er speelde. Inmiddels is het allemaal wat herkenbaarder voor mij geworden.” Waar Petra echter nooit aan zal wennen is dat Luuk, als er onenigheid is, altijd een weerwoord heeft en wil winnen. “Dan vraag ik me af of hij het wel begrijpt; of het wel binnenkomt bij hem. Dan lijkt het net of hij geen aandacht voor mij heeft en dat het dus wel weer aan mij zal liggen.” Ook als het gaat om taken thuis. Luuk heeft orde in huis nodig om tot rust te komen. Is het dan nog rommelig dan zegt hij daar wat van en dreigt er ruzie. Luuk blijft moeite houden met het feit dat Petra kritisch is en traag in het omgaan met veranderingen. “Ze beperkt zichzelf zo door die kritische houding. Dat maakt mij soms boos. Vaak mis ik een beetje enthousiasme en vertrouwen. Terwijl er al zoveel goeds is. Dan hoef je toch niet naar al die details te kijken? Of als ze gaat voor nieuwe baan. Dan wil ze eerst een opleiding doen in plaats van in actie te komen en de arbeidsmarkt op te gaan.” Toch gaat dat al een stuk beter voegt Petra toe. “Ik denk steeds minder in beperkingen. Luuk heeft me geleerd losser en spontaner te zijn. Ik kan me door hem beter ontspannen.” Petra leerde Luuk zich beter voor te bereiden. Dingen beter te organiseren en stabieler te zijn in de uitvoering. Petra en Luuk vinden elkaar vooral in het stimuleren van elkaars ontwikkeling. Het geheim is dat je geen claims op elkaar legt. Samen iets nieuws bedenken is het leukste wat er is. Goed met elkaar in gesprek blijven en je gedachten delen. En…. het moet goed zijn voordat je gaat slapen!
Verhaal van een Type 7 samen met een Type 2 : Bespreek alles en … pluk de dag!
Na een relatie van 18 jaar met een ander waarin Lucy volledig in service van haar partner en haar 3 kinderen stond, ontmoette ze tijdens de kerstborrel Otto. Ook hij was inmiddels gescheiden. Ze raakten steeds dieper in gesprek over elkaars leven. Otto voelde de energie en levenslust die Lucy uitstraalde en hoorde hoe zorgzaam zij omging met haar kinderen. Dat was zo anders dan in zijn vorige relatie. “Ik zag direct dat we verliefd op elkaar werden”, zei hij later. Lucy vond Otto grappig. Hij liet niet los, vroeg door en toonde echte belangstelling. Maar schakelde ook makkelijk mee als Lucy van onderwerp veranderde. Hun gesprekken verdiepten zich, maar ze waren ook scherp en overtuigend naar elkaar toe. “Ik had niet door dat ik toen al verliefd op hem was.” zou ze later zeggen. Otto: “Ik ben slordig en vergeet snel belangrijke details. Maar bij Lucy is dat OK. Ze geeft ruimte aan mij om mezelf te kunnen zijn. Ze is attent en geïnteresseerd.” Hij roemt vooral haar organisatietalent (Lucy regelde een heerlijk weekendje Parijs). “Ze stimuleert me om me meer in mijzelf te verdiepen. Ik ben dan ook gaan studeren en denk meer over de toekomst na dan ik voorheen deed”. Lucy leerde van Otto om meer te relativeren vanuit een bredere blik op de werkelijkheid. “Ik ben een crash-type. Ik moet leren loslaten. Hij leerde me mijn energie beter te doseren.” Maar waar ze nooit aan zal wennen is zijn nonchalance. “Hij is te makkelijk en heeft een hele andere belevenis van tijd. Als hij zegt: ik kom zo! kan dat zo 60 minuten duren. Hij cijfert zichzelf zo gemakkelijk weg en raakt verstrikt in de praktische taken die in het hier en nu nodig zijn. Toekomstgerichtheid is er nauwelijks.” Otto heeft moeite om te wennen aan haar impulsiviteit. Zowel ten aanzien van haar manier van geld uitgeven als op emotioneel gebied. ” Lucy kan ontploffen over iets kleins. Dan verspilt ze haar energie aan iets pietluttigs. Die omslagen in haar gemoedstoestand zie ik niet altijd aankomen. Dan kan ze heel scherp en gemeen zijn.” Hun beider ervaringen vanuit hun vorige relaties speelt hen daarbij parten. Soms komen oude irritaties boven die dan tot ruzie leiden. “Dan kunnen we heel koppig zijn. Is er spanning, dan tonen we allebei een sterke wil en willen de ander overtuigen.” Hun geheim (mede geleerd vanuit de scheidingen) is: stop niks weg, bespreek alles! Wees kritisch naar elkaar, maar ook open! En neem de tijd om er uit te komen: soms is het beter even afstand te nemen en te wachten tot de volgende dag. En tenslotte: probeer te genieten van iedere dag. “Ook toen Lucy een tijdje ziek was hebben we vreselijk gelachen!”
Verhaal van een Type 7 samen met een Type 4 : Verbondenheid door ruimte te geven.
Renate was inmiddels 7 jaar zonder relatie. Ze volgde een training en daar ontmoette ze Luuk. Een interessante man vond ze. Met name zijn stem intrigeerde haar. Elke drie maanden zagen ze elkaar en gingen af en toe naar de film. Totdat de begeleiders in de training vroegen: noem 6 deelnemers waarmee je zou kunnen verblijven op een onbewoond eiland. Waarmee je samen zou kunnen overleven, maar ook lol hebben. Vervolgens kozen zij uit de verkozen namen de stellen die als opdracht een week lang 24 uur per dag samen zouden moeten zijn. Zo werden Renate en Luuk aan elkaar gekoppeld. Die week was heerlijk voor Renate: het voelde veilig; ze kon zichzelf zijn; lucht en lichtheid voelen en plezier hebben. En het meeste belangrijke, zou ze er later aan toevoegen: hij kon niet weg! Ze leerde Luuk kennen als iemand met humor en optimisme. Iemand met een breed interesseveld die beeldende verhalen kan vertellen en niet teveel meegaat in haar dips. Na die week moesten ze verplicht weer uit elkaar. Luuk reageerde maar niet op haar smsjes. Dat bracht weer angst en verdriet. Maar uiteindelijk reageerde Luuk wel en kwam er toch contact. Nu hebben ze een Lat-relatie. Luuk had op relationeel gebied al wat achter de rug: twee relaties en 3 kinderen. Hij keek nu uit naar een 4-achtig iemand. Iemand die zelfstandig kan zijn, maar ook ruimte en vertrouwen geeft. Hij vond Renate warm, lief en fysiek aantrekkelijk. Hij schrok niet van haar heftigheid, hoewel hij tijd nodig had om haar ruzies te begrijpen. “Zij stimuleert me bij haar te blijven door mij geborgenheid te bieden. Ik mag af en toe alleen zijn, maar kan dan ook weer terugkomen. Ik kan erop vertrouwen dat het goed is en dat geeft me veiligheid.” Renate leerde van Luuk om niet direct te provoceren als er iets mis is. Niet direct haar emoties eruit te gooien. Wel eerlijk en duidelijk zijn, maar rustiger en meer afgestemd naar voren te treden. “Ook om me meer te committen aan sporten en uitdagingen op te zoeken.” Luuk leerde van Renate dat het OK is om af en toe alleen te zijn, maar dat je dat dan wel even moet aankondigen. Maar vooral ook om zijn gevoelens te benoemen in plaats van ze in te houden. Wat echter moeilijk blijft voor Luuk is dat alles bij Renate via haar emoties gaat. “Als er iets is, probeer ik haar uit te leggen wat er volgens mij gaande is, maar dat lijkt ze dan niet te willen horen. Op die momenten kan ze heftig en manipulatief zijn. Eerlijkheid noemt zij dat.” Voor Renate blijft het lastig dat Luuk soms in zichzelf keert als er iets mis is. “Tijdens de overgang komen bij mij weer allerlei oude angsten naar boven. Hoewel ik er nu anders mee om ga, was ik toch niet altijd even positief. Ik merkte dat Luuk daar stil van werd. Dan voel ik dat er iets speelt, wil er over praten, maar houdt hij de deur dicht.” De belangrijkste tip die Renate kan geven over het omgaan met Luuk is hem de ruimte te geven die hij nodig heeft. “Dat is eng, maar die pijn moet je verduren. Lukt je dat, dan zal de relatie zich verdiepen.” Luuk tipt over een relatie zoals met Renate: “Wees waarachtig! Ook als dat gedoe kan opleveren. Blijf in verbinding en vlucht niet weg.” Speelt er iets, dan doen ze een ‘inquiry’ bij elkaar. Dan krijgt de één de gelegenheid 10 minuten tegen de ander te praten, zonder dat die reageert. Ondertussen houden ze elkaars handen vast. Daarna draaien de rollen om. Op die manier kan gezegd worden wat gezegd moet worden en blijft de verbinding in takt. Daarnaast heeft Luuk geleerd de intuïtie van Renate serieus te nemen. “Zij voelt vaak dat er iets bij mij broeit, voordat ik die gevoelens zelf kan duiden. Dan moet ik haar mij laten helpen te onderzoeken wat er speelt.”
Verhaal van een Type 7 samen met een Type 5 : Blijven zoenen!
Ze waren al 13 jaar collega’s. Beiden gehuwd met andere partners. Luuk flirtte wel met Babette, zoals hij dat met iedere vrouw deed, maar er gebeurde niets. Totdat zij tegen hem zei: “Ik heb wel een zwak voor jou!” Toen sprong de vonk over. In hun huwelijken was er tot dan toe te weinig ruimte en positivisme. Hun samenzijn was onvermijdelijk. Scheidingen volgenden met alle problemen van dien. Het enneagram hielp om een en ander te verwerken. Na 3 maanden trouwden ze. Nu zijn ze 14 jaar, 1 maand en 1 dag bij elkaar. Luuk weet nog precies de dag en het tijdstip waarop ze voor het eerst zoenden. Ieder dag telt voor hen! “Ik heb van het begin af aan een zwak voor hem”, zegt Babette. Hij is uitdagend, zoekt voortdurend de aandacht, maar is ook aaibaar en knuffelbaar. Soms onuitstaanbaar, maar ook lief. Hij verzint van alles om ons leven op te leuken. Bij hem durf ik los te laten.” Voor Luuk ging zij, verassend genoeg niet vanzelf mee met zijn nieuwe ideeën. “Waar ik wil fantaseren en zweven zet zij mij op de vloer. Ze voedt me met haar kennis. Maar ik ben ook gevallen op haar rust en –natuurlijk- haar figuur!” Die rust hielp Luuk op rustiger en stabieler te worden, met minder bewijsdrang. Hij heeft geleerd meer hier en nu te zijn in plaats van weg te dromen. Babette leerde haar emoties te delen in plaats van haar gevoelens te mijden. En dat was belangrijk toen ze geconfronteerd werden met ziektes als reuma en borstkanker. Luuk leerde haar haar eigen keuzes te maken en niet zonder meer de adviezen van de artsen op te volgen. Dat maakte haar zelfverzekerder. Gelukkig kwam alles goed. Intimiteit is belangrijk voor beiden. Hoewel het voor Luuk niet zo uitmaakt, is voor Babette lichamelijkheid pas aan de orde als de relatie goed is. “Daarbij gaat het voor echte aandacht voor elkaar, nabijheid en lijfelijk contact. Om in elkaars belevingswereld te durven stappen en samen de emoties te voelen.” Hun relatie is nu te beschrijven als liefdevol, gezellig en compleet. Hij leerde zijn binnenwereld meer op te zoeken; zij leerde meer naar buiten te treden. Zonder hem zou haar leven saai zijn. Dan zou ze teveel zelf moeten ondernemen. Hij beschrijft hun relatie als (Die zit heel dicht tegen perfectie aan. Zij leest de Ikea-handleiding voor en ik doe wat ze zegt. Ze mag van mij het huis uit als ze wil, maar niet langer dan 60 minuten!” Maar er zijn ook ergernissen. In Babette’s ogen maakt Luuk zijn verhalen veel mooier en dramatischer dan ze in werkelijkheid zijn. Dat is dan soms erg stemmingsbepalend en is hij niet meer toegankelijk voor andere ideeën. “Zevens zeggen zo graag dat ze trots zijn op hun snelle denken en dat ze meestal 3 stappen verder zijn dan hun omgeving, maar dat is in mijn ervaring eerder een beperking. Als ik niet met hem wil meegaan, of denktijd vraag, voelt hij zich al snel beperkt in zijn vrijheden. Als ik zijn planning verstoor, voelt hij zich beperkt in zijn ruimte.” Luuk ergert zich juist aan haar afstandelijkheid en traagheid in het nemen van besluiten. “Ik begrijp nu wel hoe het bij haar werkt, maar aan dat na-dieselen in haar denken voordat ze een beslissing neemt komt vaak geen eind!” Ook gunt hij haar dat Babette haar behoefte aan controle los durft te laten. Niet meerdere keren expliciet terug blijven komen op futiliteiten en meer met de flow meegaan. Maar los van deze wensen geven beiden ook aan dat ze te leren hebben elkaar te accepteren zoals ze zijn. En op de vraag Wat is het geheim van jullie relatie? antwoorden beiden spontaan: “Blijven zoenen!”
Verhaal van een Type 7 samen met een Type 8 : Iedere dag weer voor elkaar kiezen.
Lucy en Bram kennen elkaar al 22 jaar en zijn 17 jaar getrouwd. “Toen ik hem leerde kennen was Bram een irritante man. Ik kreeg een kamer in zijn studentenflat. Andere studenten waren bang van hem. Hij had nauwelijks aandacht voor mij en was ook nog kritisch over de inrichting van mijn kamer. Ik dacht: die zal nooit mijn beste vriend worden!” Maar heimelijk vond ze hem ook wel aantrekkelijk. Hij was duidelijk en stevig. Leek een beetje op haar vader. Toen Bram een eerdere relatie uitmaakte raakten ze aan de praat. Die gesprekken duurden steeds langer en werden steeds intensiever. “Ondertussen kreeg ik langzamerhand steeds meer een ideaalbeeld voor ogen over hoe onze relatie zou kunnen zijn en werd verliefd.”, zei Lucy. Bij Bram duurde dat nog even. Die wilde de nieuwe bewoonster van de studentenflat niet direct aan een inquisitieverhoor onderwerpen. Maar hij merkte al gauw zij een ‘niet-vervelend typje’ was. Het klikte vrij snel en ze konden goed praten. “Ik had toen nog een relatie, maar ben gaan nadenken met wie het inhoudelijk beter zou gaan. Toen ik mijn keuze gemaakt had, ben ik eerlijk, open en duidelijk geweest naar mijn ex.” De start van de relatie werd bezegeld met een strakke omarming. Daar schrok Lucy wel van. Zo weinig ruimte was ook weer niet de bedoeling… . Lycy leerde van Bram zich meer te ontspannen en te vertrouwen dat dingen goed komen. Tegelijkertijd ook om duidelijk en consequent te zijn in de opvoeding van de kinderen. “Ze trekt zich steeds minder aan van mijn zogenaamde dominantie. Dat is prima. Geeft meer gelijkwaardigheid.” Als Lucy iets wil gaat ze er helemaal voor. Dan weet ze goed te plannen en de benodigde stappen te organiseren. Die drive is heel kenmerkend voor haar. Bram leerde met een meer open blik en creatiever naar de wereld te kijken. Minder technisch: “Het gaat dus niet alleen om het object dat op de foto in het midden staat!” Hij leerde geduld te hebben met Lucy. Vooral als zij dingen van anderen vraagt die ze zelf ook niet altijd doet. Dan maakt hij nog wel eens de dingen af die zij opgestart heeft. Bram is ook minder bazig geworden, tont meer tact en flexibiliteit en laat meer zijn kwetsbare kant zien. Hun relatie kenmerkt zich nu vooral door stabiliteit, liefde en interesse in de ander. Het is de basis van waaruit Lucy en Bram leven en werken. Tegelijkertijd maken ze sinds het begin van hun relatie nog steeds gebruik van hun eigen merken spullen ook al hebben ze hetzelfde nodig. Daarin moet je tenslotte je eigenheid bewaren vinden ze. Toch blijven er ook irritatiepunten over en weer. Bram baalt ervan als Lucy haar boosheid richt op kwetsbare anderen zoals hun kinderen of de omgeving. Ook kan hij er niet goed tegen als ze haar zinnen niet afmaakt en dan al weer met een andere gedachtesprong bezig is. Voor Lucy blijft irritant dat Bram zo kan door dieselen in zijn boosheid. Bijvoorbeeld als iemand een verkeersovertreding maakt. Dan wordt de wereld zwart/wit in zijn ogen, zoekt hij de uitersten op en vraagt zich af of er wel voldoende controle is in deze wereld. Ook dat hij zijn taken soms zo rigoureus doet dat er na het snoeien van de heg, nauwelijks nog wat overblijft. Het geheim van hun relatie is dat je een mix moet zoeken tussen, eerlijkheid, directheid en humor. “Af en toe jennen we elkaar, wat voor anderen soms vreemd overkomt. Dan roep ik maar weer dat ik een hond wil, terwijl ik weet dat Bram dat pertinent niet wil. Of sluiten we onderling een weddenschap af en kijken wie er gaat winnen.” In hun ogen moet je iedere dag weer voor elkaar kiezen. Dat kan alleen als je elkaar vrijlaat en tegelijkertijd geïnteresseerd blijft en onderling afspraken maakt.
Verhaal van een Type 7 samen met een Type 9: Bewegingsruimte.
Het was hun eerste serieuze relatie. Inmiddels zijn ze 24 jaar samen, zij het met ups and downs. Wat Lucy aantrok in Bert was dat hij zich zo onafhankelijk opstelde. “Hij liep niet achter me aan en zat me niet in de weg. Hij deed er geen moeite voor en dat vond ik interessant. Hij was authentiek, maar ook toegankelijk. Anderzijds kan hij ook gemakzuchtig zijn, zich terugtrekken en doorslaan in zijn idealistische denkbeelden.” Bert waardeerde in Lucy vooral haar gezelligheid en de interesse die zij in hem had. “Zij zoekt het conflict niet op, blijft altijd positief en laat zich niet beperken. Ze is enthousiast en spontaan, maar ik kan me ook ergeren aan het feit dat ze vaak geen zin heeft om ergens over te praten of dat er telkens wat nieuws moet zijn om haar te blijven boeien.” Hij wil graag optrekken met zijn vrienden en daar afspraken over maken. Zij wil liever geen standaard regels en houdt meer van spontane initiatieven. In de loop van hun relatie werden beiden zich steeds bewuster van de eigen aardigheden van de ander. “Het fascineert me hoe gemakkelijk Bert met iedereen aan de praat kan raken (met name met vrouwen) en dat hij dan overal alle onderwerpen wel iets te zeggen heeft. Hij heeft mij socialer gemaakt en geleerd om minder oordelend te zijn.” Terwijl hij zegt: “Ik waardeer het gemak waarmee Lucy problemen kan loslaten en overal wel iets positiefs uit haalt. Door haar kan ik makkelijker over dingen heen stappen en neem ik mezelf af en toe minder serieus. Maar zij zorgt er ook voor dat af en toe dingen kunnen knallen. Gelukkig maar, anders zou ik nog luier worden.” In de loop van de tijd is hun relatie meer gelijkwaardig geworden. Het Enneagram heeft daar veel bij geholpen. Er is meer begrip gekomen waarom de ander het doet zoals hij of zij het doet. Daardoor worden verschillen van mening en van doen minder zwaar. Hun geheim is: Geef elkaar de ruimte, maar blijf in verbinding! Beiden hebben behoefte aan bewegingsruimte, maar als je niet oppast gaat ieder een eigen leven leiden. Dan ga je de relaties met anderen belangrijker vinden dat de relatie met je eigen partner. Dan wordt die comfortzone een gevarenzone. Zoek elkaar op, maar respecteer dat de ander niet altijd direct een antwoord heeft. Leg het bij elkaar in de week en kom er later op terug. Geduld is een schone zaak. Op termijn hoopt Bert op meer diepgang in hun relatie en dat Lucy dat minder als beperkend ervaart. Zij gunt Bert dat hij meer leert te vertrouwen op zijn eigen capaciteiten. “Hij weet niet half wat hij in huis heeft en doet daar nog te weinig mee.”